Stemrecht uitzendkrachten bij de gebruiker

Context

Juridisch gezien zijn uitzendkrachten niet in dienst van hun gebruikende onderneming: ze zijn werknemer van het uitzendbureau en worden binnen een wettelijk afgebakend kader ter beschikking gesteld van de gebruiker.

Tot voor kort kwamen enkel vaste werknemers van een onderneming in aanmerking om te stemmen bij hun werkgever: de vaste werknemer (met uitzondering van het leidinggevend personeel) die op de verkiezingsdag (‘dag Y’) sinds ten minste 3 maanden tewerkgesteld is in de juridische entiteit of in de technische bedrijfseenheid gevormd door meerdere juridische entiteiten, mag aan de sociale verkiezing van zijn onderneming deelnemen. Het betreft een ononderbroken anciënniteitsperiode, al wordt aanvaard dat een korte onderbreking tussen 2 aanéénsluitende arbeidsovereenkomsten geen invloed heeft. De anciënniteit loopt tevens door tijdens schorsingsperiodes.

Praktisch gezien worden alle vaste werknemers die aan deze anciënniteitsvoorwaarde zullen voldoen tegen ‘dag Y’ hernomen op de voorlopige kiezerslijst op ‘dag X’.  Voor de vaste werknemers die bij nader inzien toch uit dienst gaan na ‘dag X', is voorzien in een mogelijkheid tot schrapping (bij unanieme beslissing door de raad, het comité of de werkgever met de vakbondsafvaardiging) op ‘dag X +77’.

Sinds de sociale verkiezingen van het jaar 2020 werd tevens voorzien in een stemrecht voor uitzendkrachten bij de gebruikende onderneming.

Kiesvoorwaarden uitzendkracht

Uitzendkrachten komen in aanmerking om deel te nemen aan de stemming georganiseerd door de gebruiker waarbij zij ter beschikking gesteld zijn, op voorwaarde dat zij gedurende drie kalendermaanden voorafgaand aan de kalendermaand van de ‘dag X’, 32 daadwerkelijke arbeidsdagen hebben gepresteerd in de juridische entiteit van de gebruiker of in de technische bedrijfseenheid van de gebruiker gevormd door meerdere juridische entiteiten. In het kader van de sociale verkiezingen 2024, loopt deze referteperiode van drie kalendermaanden in concreto van 1 november 2023 tot en met 31 januari 2024.

Wat betreft de anciënniteitsvoorwaarde, spreekt de wet over ‘daadwerkelijke’ arbeidsdagen: er wordt dus niet gedoeld op alle dagen waarop theoretisch gewerkt zou kunnen worden doch wel op de dagen waarop de uitzendkracht daadwerkelijk ter beschikking werd gesteld bij de gebruiker. De vereiste van 32 arbeidsdagen slaat zowel op periodes van ononderbroken als onderbroken tewerkstelling.

Wat betreft de concrete berekening van de arbeidsdagen, voorziet de wet niet in een pro rata-regeling: zo zal een dag gedurende de welke de uitzendkracht slechts 3 uren tewerkgesteld was bijvoorbeeld meetellen als een volledige arbeidsdag.

Bij gebreke aan wettelijke uitsluiting, komen ook uitzendkrachten die een vaste werknemer vervangen in aanmerking voor stemrecht bij de gebruiker.

Merk op dat de wet nergens voorziet dat de uitzendkracht op ‘dag X’ ter beschikking moet zijn van de gebruiker teneinde hernomen te kunnen worden op de kiezerslijst, noch op ‘dag Y’.

Opstellen voorlopige kiezerslijsten

De uitzendkrachten die in aanmerking komen voor stemrecht, dienen op ‘dag X’ te worden hernomen op de voorlopige kiezerslijst van de werknemerscategorie tot de welke zij behoren (arbeiders, bedienden, jeugdigen of kaderleden).

De wet voorziet in een aantal verplichte vermeldingen met betrekking tot elke kiezer (naam, voornaam, geboortedatum, datum indiensttreding, plaats van tewerkstelling). Voortaan dient de eventuele hoedanigheid van uitzendkracht eveneens op de kiezerslijst te worden aangeduid.

Het bericht van ‘dag X’ en dus ook de kiezerslijsten, wordt in beginsel opgesteld door de bestaande overlegorganen. Enkel indien er geen orgaan is, komt de redactie aan de werkgever toe. De opstellers van de kiezerslijsten dienen dus tijdig te beschikken over de door de wet vereiste gegevens van elke kiezer.

Uitwisselen persoonsgegevens uitzendkrachten

Mede in het kader van de naleving van de GDPR-regelgeving, wordt voortaan expliciet voorzien in een wettelijke basis voor de uitwisseling van persoonsgegevens van de  uitzendkrachten die in aanmerking komen voor stemrecht, tussen het uitzendbureau en de gebruiker.

De persoonsgegevens die in dit kader worden uitgewisseld worden bewaard tot de 84ste dag die volgt op de dag waarop het bericht met de uitslag van de stemming en de samenstelling van de raad of het comité wordt aangeplakt of had moeten aangeplakt worden, m.a.w. tot ‘dag Y+ 2 + 84’.

De communicatie gebeurt in twee fasen, en steeds op vraag van de gebruiker:

1. Net voor ‘dag X’

Teneinde de kiezerslijsten te kunnen opstellen, dient het uitzendbureau op vraag van de gebruiker, binnen de vijf kalenderdagen volgend op het einde van de  referteperiode van drie kalendermaanden, de volgende gegevens over te maken met betrekking tot de betrokken uitzendkrachten: de naam, de voornamen, de geboortedatum, het statuut, de datum van eerste terbeschikkingstelling bij de gebruiker alsook het aantal daadwerkelijk gepresteerde arbeidsdagen, de taal, het postadres, en de plaats waar zij werken in deze onderneming.

Met statuut wordt gedoeld op de werknemerscategorie arbeiders, bedienden of jeugdige werknemer (in het uitzonderlijke geval waarin de uitzendkracht kaderlid is, is de gebruiker hiervan normaal gezien zelf op de hoogte).

2. Onmiddellijk na ‘dag X’

In geval er een akkoord is inzake elektronisch stemmen, als hernomen in het bericht van ‘dag X’, en voor zover dit noodzakelijk is voor het proces van authentificatie van de kiezer in dit kader, dient het uitzendbureau ook, op vraag van de gebruiker, het mailadres en het rijksregisternummer van de betrokken uitzendkrachten over te maken, binnen de vijf kalenderdagen volgend op ‘dag X’.

In geval er alternatieve wijzen van oproeping van de kiezers worden aangewend, dient het uitzendbureau binnen dezelfde termijn eveneens, op vraag van de gebruiker, het mailadres van de betrokken uitzendkrachten over te maken, voor zover de gebruiker geen mailadres ter beschikking van de uitzendkracht heeft gesteld.

Wettelijke referenties

Artikel 16 en 20 van de wet van 4 december 2007 betreffende de sociale verkiezingen.