Collectieve arbeidsovereenkomsten (CAO's)

Op deze pagina

    Definitie

    Een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) is een akkoord dat gesloten wordt tussen één of meer werknemersorganisaties en één of meer werkgeversorganisaties of één of meer werkgevers en waarbij individuele en collectieve betrekkingen tussen werkgevers en werknemers in ondernemingen of in een bedrijfstak worden vastgesteld en de rechten en verplichtingen van de contracterende partijen worden geregeld.

    Uit deze definitie blijkt dat de cao:

    • een akkoord is: hierdoor wordt de onderhandelingsvrijheid van de sociale partners beklemtoond; de overheid komt niet tussen in de totstandkoming ervan;
    • rechten en plichten vastlegt, zowel van de werkgevers en de werknemers als van de werkgeversorganisaties en werknemersorganisaties.

    De cao is in het arbeidsrecht een uiterst belangrijke rechtsbron. Zij verkreeg een volwaardig juridisch statuut met de afkondiging van de wet van 5 december 1968 op de collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités (kortweg de cao-wet).
    Hoewel de inhoud van de overeenkomsten tot de contractvrijheid van de sociale partners behoort, worden tegenstrijdige bepalingen met hogere rechtsbronnen (internationale verdragen, wetten, decreten, enz.) als nietig beschouwd.

    Soorten

    We onderscheiden drie soorten cao's:

    • de intersectorale cao's die gesloten worden in de Nationale Arbeidsraad door de representatieve organisaties die vertegenwoordigd zijn door minstens 90 % van de leden die de werkgevers vertegenwoordigen en minstens 90 % van de leden die de werknemers vertegenwoordigen en waarvan de werkingssfeer zich uitstrekt tot verschillende bedrijfstakken en tot het gehele land. In de NAR kan ook een overeenkomst worden gesloten voor een bedrijfstak die niet onder een paritair comité ressorteert of wanneer een opgericht paritair comité niet werkt. De cao's van de NAR zijn genummerd.
    • de sectorale cao's die op het niveau van de paritaire (sub)comités gesloten worden door de representatieve organisaties die erin vertegenwoordigd zijn.
    • de cao's gesloten buiten paritair orgaan, de zgn. ondernemings-cao's die gesloten worden door één of meer representatieve werknemersorganisaties (de vakbonden) en één of meer werkgevers of één of meer representatieve werkgeversorganisaties.

    Binding

    Van een (inter)sectorale cao wordt een bericht van neerlegging bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad waardoor 15 dagen na publicatie de belangrijkste bepalingen (nl. deze met betrekking tot alle individuele loon- en arbeidsvoorwaarden) bindend zijn op alle werkgevers die ressorteren onder het betrokken paritair comité en voor zover zij binnen het toepassingsgebied van de cao vallen. Een eventuele afwijking op individueel vlak is mogelijk via een schriftelijk akkoord tussen werkgever en werknemer.

    Daarnaast kan de Nationale Arbeidsraad of het paritair (sub)comité of een daarin vertegenwoordigde organisatie vragen dat de Koning de cao algemeen verbindend verklaart. Wanneer de Minister het verzoek inwilligt, wordt de overeenkomst integraal gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad als bijlage aan het koninklijk besluit.

    Van een algemeenverbindendverklaarde cao kan op individueel vlak door de werkgever en de werknemer niet meer afgeweken worden (tenzij de cao eventueel een afwijking toelaat). De niet-naleving ervan kan strafrechtelijk gesanctioneerd worden. Het toezicht op de naleving van deze overeenkomsten wordt uitgeoefend door de Arbeidsinspectie - Algemene Directie Toezicht op de sociale wetten en de Arbeidsinspectie - Algemene Directie Toezicht op het welzijn op het werk.

    Een individuele werkgever is in het algemeen gebonden door een cao:

    • wanneer hij die zelf sluit of
    • wanneer hij aangesloten is bij een organisatie die de overeenkomst sluit of die toetreedt tot de overeenkomst of;
    • wanneer hij lid wordt van een dergelijke organisatie of;
    • wanneer hij behoort tot het toepassingsgebied van een algemeenverbindendverklaarde cao;
    • wanneer hij toetreedt tot een cao;

    Wanneer een werkgever gebonden is door een cao dan zijn de daaruit voortvloeiende rechten en plichten van toepassing op al zijn werknemers waarop de cao van toepassing is, ongeacht of zij al dan niet aangesloten zijn bij een ondertekenende vakbond.

    Neerlegging

    Om het wettelijk statuut van cao te krijgen moet een overeenkomst gesloten tussen een of meerdere representatieve werkgeversorganisaties of een of meerdere werkgevers en een of meerdere representatieve werknemersorganisaties, neergelegd worden bij de Griffie van de Algemene Directie Collectieve Arbeidsbetrekkingen van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg.

    Een origineel ondertekend exemplaar van de cao kan: 

    • op de griffie afgegeven worden tussen 9 en 12u en 14 en 16u van maandag tot vrijdag;
    • bij gewone post of aangetekend verstuurd worden naar Griffie van de Algemene Directie Collectieve Arbeidsbetrekkingen, Ernest Blerotstraat 1, 1070 Brussel;
    • online ingediend worden via de applicatie “Transfer van documenten”.

    De neerlegging gebeurt door de meest gerede partij.

    Registratie (geldigheidsvereisten)

    Om het wettelijk statuut van cao te krijgen moet een overeenkomst gesloten tussen een of meerdere representatieve werkgeversorganisaties of een of meerdere werkgevers en een of meerdere representatieve werknemersorganisaties, neergelegd worden bij de Griffie van de Algemene Directie Collectieve Arbeidsbetrekkingen van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. De neerlegging gebeurt door de meest gerede partij.

    Alvorens een cao te registreren wordt nagekeken of de overeenkomst beantwoordt aan de voornoemde wettelijke definitie van cao en of aan de algemene en specifieke geldigheidsvereisten is voldaan. De registratie gebeurt door de directeur-generaal van de Algemene Directie Collectieve Arbeidsbetrekkingen of door de door hem aangewezen ambtenaar.

    De registratie is een substantiële vormvereiste die de hoedanigheid van cao, in de zin van de wet van 5 december 1968, toekent aan hetgeen slechts een akkoord tussen de partijen is. Wordt de cao niet neergelegd of wordt de registratie ervan geweigerd, dan heeft de cao niet de door deze wet voorziene rechtsgevolgen.

    De registratie dient een dubbel doel:

    • De juridische zekerheid waarborgen dankzij de neerlegging en de bewaring van een origineel dat de rechtsgeldigheid aantoont in geval van geschillen;
    • Openbaarheid geven aan de overeenkomst, die een rechtsbron is en die uitgebreid wordt tot derden. Het is belangrijk dat deze derden, die in tegenstelling tot de partijen niet over een exemplaar van de overeenkomst beschikken, de normatieve bepalingen kunnen kennen die hun worden opgelegd.

    Er worden soms ter griffie akkoorden, gesloten tussen één of meer werkgevers en één of meer representatieve werknemersorganisaties, neergelegd, waarin geen normatieve bepalingen worden vastgesteld die geacht worden de individuele arbeidsverhouding mede te reguleren. Meer bepaald gaat het om akkoorden waarbij hetgeen voorzien wordt in de gemaakte afspraken, slechts van toepassing wordt gemaakt op de individuele werknemers, in zoverre deze, elk voor zich, ook nog een individuele overeenkomst aangaan met de werkgever.

    Dergelijke akkoorden waarbij de toekenning van de erin voorziene voordelen afhankelijk wordt gesteld van het sluiten van een individuele overeenkomst door elk van de betrokken werknemers en voor welke uitzonderingsbepaling er in de reglementering geen specifieke machtiging is voorzien, worden niet aanvaard als zijnde een akkoord, zoals bedoeld in artikel 5 van de hogervermelde wet van 5 december 1968. De registratie zal bijgevolg bij gemotiveerde bestuurshandeling worden geweigerd. Hierover werd een mededeling in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd.

    De registratievoorwaarden worden hieronder verduidelijkt. In het tabblad "documentatie > tools en goede praktijken" hier bovenaan, kan u tevens een model voor een sectorale cao (DOCX, 20.07 KB) en een model voor een ondernemings-cao (DOCX, 58.77 KB) vinden die kunnen helpen bij het opstellen van een cao die voldoet aan de geldigheidsvereisten.

    Algemene geldigheidsvereisten

    Een cao moet, net als elke overeenkomst, voldoen aan een aantal algemene geldigheidsvereisten, eigen aan het burgerlijk recht en meer in het bijzonder het verbintenissenrecht. Het betreft de volgende algemene beginselen uit het contractenrecht: akkoord van de partijen, handelingsbekwaamheid, voorwerp, oorzaak. De draagwijdte van de onderstaande criteria m.b.t. de cao wordt hieronder verduidelijkt.

    Akkoord van de partijen

    Het is zeer belangrijk te benadrukken dat naast de individuele werkgevers enkel de representatieve werknemers- en werkgeversorganisaties bevoegd zijn om cao’s af te sluiten.

    Het algemeen beginsel van het verbintenissenrecht, ”wat partijen zijn aangegaan, kunnen partijen vrij wijzigen met wederzijdse toestemming” (artikel 1134 Burgerlijk Wetboek) heeft een aantal praktische gevolgen (zie hieronder “Wijziging, verlenging, vervanging”).

    Handelingsbekwaamheid

    De afgevaardigden van de representatieve werknemers- en werkgeversorganisaties worden geacht bevoegd te zijn om een cao namens hun organisatie te sluiten. Dit vermoeden is onweerlegbaar.

    Enkel de individuele werkgevers en de representatieve werknemers- en werkgeversorganisaties kunnen een ondernemings-cao sluiten. Aan vakbondszijde betekent dit in principe dat de syndicaal vrijgestelde (i.c. een vakbondssecretaris/propagandist) de cao ondertekent. De vakbondsafvaardiging daarentegen kan de representatieve werknemersorganisatie niet binden, aangezien haar representativiteit zich beperkt tot het bij een vakbond aangesloten personeel van de onderneming. Als de vakbondsafgevaardigde echter over een schriftelijk mandaat van zijn organisatie beschikt, kan hij een cao ondertekenen.

    Wordt beschouwd als de handelingsbekwame werkgever, het orgaan dat krachtens de wet de onderneming kan vertegenwoordigen en verbinden (bijvoorbeeld de zaakvoerder of de gedelegeerd bestuurder). Elke werkgever kan zich evenwel laten vertegenwoordigen door een bijzondere lasthebber om in naam en voor rekening van de werkgever een cao te sluiten (bijvoorbeeld de personeelsdirecteur/HR-manager).

    Voorwerp

    Het voorwerp van de overeenkomst kan worden gedefinieerd als de inhoud van de verbintenissen die volgen uit de overeenkomst. Het moet geoorloofd zijn, d.w.z. niet strijdig met de openbare orde of de goede zeden of met de bepalingen van dwingend recht.

    De contracterende partijen hebben in beginsel een absolute vrijheid om te contracteren, krachtens de autonomie van de contracterende partijen.

    Het is nodig om in het bijzonder de nadruk te leggen op de aanzienlijke omvang van deze autonomie van de partijen. Indien zij de hiërarchie van de rechtsbronnen naleven, kunnen zij alles overeenkomen wat valt onder "het universum" van de individuele en collectieve betrekkingen tussen werkgevers en werknemers (bv. toekenning van maaltijdcheques, nieuwe arbeidsregeling, nachtarbeid, tijdskrediet...).

    Specifieke geldigheidsvereisten

    Naast de algemene geldigheidsvereisten, gelden er voor een cao nog een aantal specifieke geldigheidsvereisten, opgesomd in de cao-wet. Eenmaal tot een akkoord gekomen, dient de tekst in de vorm van een cao gegoten te worden, die moet voldoen aan de volgende vormvereisten beschreven in de wet.

    De schriftelijk opgestelde overeenkomst (art. 13)

    De overeenkomst wordt, op straffe van nietigheid, schriftelijk aangegaan.

    Taalvereisten (art. 13)

    De overeenkomst wordt in het Nederlands en het Frans opgesteld. Ze wordt echter enkel in de taal van het gebied opgesteld, wanneer zij uitsluitend voor het Nederlandse, het Franse of het Duitse taalgebied geldt. Werkgevers die werknemers tewerkstellen in het tweetalige Brussels Hoofdstedelijk Gewest of vestigingen hebben verspreid over meerdere taalgebieden moeten dus hun cao’s in het Frans en Nederlands opstellen.

    Handtekeningen (art. 14)

    Een cao wordt ondertekend door de personen die ze namens hun organisatie of namens de werkgever aangaan. Deze handtekeningen kunnen worden vervangen door de handtekening van degene die de partijen bij een arbeidsgeschil heeft verzoend en die bevestigt dat de partijen hun instemming met het protocol van verzoening hebben betuigd.

    • Een overeenkomst op papier wordt ondertekend met de handgeschreven handtekening en moet (per post) worden neergelegd bij de Griffie.
    • Een digitaal opgestelde overeenkomst wordt ondertekend met de elektronische handtekening. De neerlegging hiervan moet gebeuren op elektronische wijze via de applicatie Transfer van documenten.

    De elektronische handtekening moet een gekwalificeerde elektronische handtekening zijn, in de zin van artikel 3, §12, van de Verordening (EU) nr. 910/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 23 juli 2014 betreffende elektronische identificatie en vertrouwensdiensten voor elektronische transacties in de interne markt en tot intrekking van Richtlijn 1999/93/EG. 

    Zie de pagina Een document ondertekenen met een digitale gekwalificeerde handtekening voor meer informatie.

    Het moeten telkens originele handtekeningen zijn. (Kleuren)kopieën of (kleuren)scans worden niet aanvaard.

    Verplichte vermeldingen (art. 16)

    In de overeenkomst moet verplicht het volgende voorkomen:

    • de benaming van de organisaties die de overeenkomst sluiten;
    • de benaming van het paritair orgaan, indien de overeenkomst in zulk orgaan wordt aangegaan;
    • de identiteit (=naam) van de personen die de overeenkomst sluiten en, indien zij buiten een paritair orgaan wordt aangegaan, de hoedanigheid waarin die personen optreden en eventueel de functie die zij in hun organisatie bekleden. Bij het sluiten van een ondernemings-cao moet diegene die bevoegd is om de onderneming te verbinden steeds de cao ondertekenen in naam en voor rekening van de onderneming. Bijgevolg is ondertekenen in opdracht niet toegestaan;
    • het toepassingsgebied:
      • voor een ondernemings-cao: de personen, de werknemerscategorieën en de ondernemingen of de exploitatiezetels van de onderneming (aan de hand van het ondernemingsnummer en eventueel vestigingseenheidsnummers) waarvoor de overeenkomst geldt. Is de cao van toepassing op alle (huidige en toekomstige) exploitatiezetels van de onderneming, dan worden deze exploitatiezetels niet vermeld;
      • voor een (inter)sectorale cao: de omschrijving van het toepassingsgebied is niet verplicht indien de cao toepassing vindt op alle werkgevers en werknemers die ressorteren onder het paritair orgaan waarin de overeenkomst is gesloten; 
    • de geldigheidsduur van de overeenkomst voor bepaalde tijd of de opzeggingsmodaliteiten en -termijn van de overeenkomst voor onbepaalde tijd of voor bepaalde tijd met opzeggings- of verlengingsbeding;
    • de datum van inwerkingtreding, indien de overeenkomst niet in werking treedt op de datum waarop zij wordt gesloten;
    • de datum waarop de overeenkomst wordt gesloten;
    • de originele handtekening van de personen die tot ondertekening bevoegd zijn;
    • het ondernemingsnummer of de ondernemingsnummers voor overeenkomsten gesloten voor een onderneming of voor een groep van ondernemingen. In de gevallen dat de onderneming of de ondernemingen uit meerdere zelfstandige entiteiten bestaat en deze cao slechts van toepassing is op 1 of enkele vestigingseenheden, moeten de vestigingseenheidsnummers vermeld worden van de specifieke entiteiten waar de overeenkomst op van toepassing is;
    • de datum en het registratienummer van de voorheen neergelegde collectieve arbeidsovereenkomst of collectieve arbeidsovereenkomsten die door de overeenkomst worden gewijzigd, verlengd of opgeheven.

    Wanneer de overeenkomst niet voldoet aan een van bovenstaande geldigheidsvereisten dan wordt de registratie ervan voorlopig geweigerd en worden de partijen uitgenodigd de tekst aan te passen. Indien aan deze uitnodiging binnen 6 maanden na verzenden van de brief van voorlopige weigering geen gevolg wordt gegeven, dan wordt de registratie definitief geweigerd.

    Machtiging van de ondertekenaars

    De personen die de cao ondertekenen worden geacht bevoegd te zijn om de overeenkomst namens hun organisatie te sluiten. Overeenkomstig cao nr. 5 van 24 mei 1971 betreffende de syndicale afvaardiging dient een ondernemings-cao te worden ondertekend door een permanente vertegenwoordiger (vakbondssecretaris) van de werknemersorganisatie. De handtekening van een syndicaal afgevaardigde alleen volstaat bijgevolg niet.

    Contracterende partijen

    Het is zeer belangrijk te benadrukken dat naast de individuele werkgevers enkel de representatieve werknemers- en werkgeversorganisaties bevoegd zijn om cao’s af te sluiten.

    Er gelden een aantal criteria voor de representativiteit van de organisaties. De volgende werknemers- en werkgeversorganisaties worden beschouwd als representatief: 

    • de interprofessionele organisaties die voor het gehele land zijn opgericht en die in de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven en in de Nationale Arbeidsraad vertegenwoordigd zijn;
    • de vakorganisaties die aangesloten zijn bij of deel uitmaken van een interprofessionele organisatie;
    • de vakorganisaties van werkgevers die de Koning, op advies van de Nationale Arbeidsraad, als representatief in een bepaalde bedrijfstak erkent;
    • de nationale interprofessionele organisaties en beroepsorganisaties erkend overeenkomstig de wetten betreffende de organisaties van de middenstand, gecoördineerd op 28 mei 1979

    Toetreding

    Organisaties en werkgevers die de overeenkomst niet hebben aangegaan, kunnen steeds tot een geregistreerde overeenkomst toetreden met instemming van alle partijen die ze hebben aangegaan (m.a.w. zij ondertekenen eveneens mee), tenzij de overeenkomst er anders over beschikt. Toetreding gebeurt op straffe van nietigheid schriftelijk, onder de vorm van een toetredingsakte.
    De toetreding van een organisatie of een werkgever tot een overeenkomst wordt op de griffie van de Algemene Directie Collectieve Arbeidsbetrekkingen neergelegd. De registratie of de weigering van een toetredingsakte wordt meegedeeld aan de organisatie of aan de persoon die de neerlegging hiervan heeft gedaan. De redenen van de weigering zullen worden meegedeeld.

    Een voorbeeld van een toetredingsakte op ondernemingsniveau (DOC, 35.5 KB) kan je terugvinden via het tabblad "documentatie > tools en goede praktijken" hier bovenaan.

    Opzegging

    Elke partij kan een overeenkomst voor onbepaalde tijd of voor bepaalde tijd met verlengingsbeding of opzeggingsbeding opzeggen. Een andersluidend beding kan echter bepalen dat de opzegging het resultaat moet zijn van een unaniem akkoord tussen de partijen.

    De procedure en de opzeggingstermijnen moeten vermeld worden in de overeenkomst. Gedeeltelijke opzegging is slechts mogelijk indien de overeenkomst dat uitdrukkelijk bepaalt. Opzegging gebeurt op straffe van nietigheid schriftelijk.

    De opzegging van een overeenkomst voor onbepaalde tijd of voor bepaalde tijd met opzeggings- of verlengingsbeding moet:

    • op de griffie van de Algemene Directie Collectieve Arbeidsbetrekkingen neergelegd worden;
    • origineel ondertekend worden door de persoon wiens identiteit moet vermeld worden (geen handtekening in opdracht);
    • het registratienummer vermelden van de cao die wordt opgezegd.

    De registratie of de (voorlopige) weigering van de opzeggingsakte wordt ter kennis gebracht van de organisatie of van de persoon die de neerlegging heeft gedaan. De redenen van de weigering zullen worden meegedeeld.

    Wijziging, verlenging, vervanging, opheffing

    Het algemeen beginsel van het verbintenissenrecht, ”wat partijen zijn aangegaan, kunnen partijen vrij wijzigen met wederzijdse toestemming” (artikel 1134 Burgerlijk Wetboek) heeft een aantal praktische gevolgen.

    De nieuwe cao moet eveneens voldoen aan alle wettelijk verplichte vormvoorwaarden met inbegrip van de datum van sluiten en de registratienummers van de cao's die moeten worden gewijzigd, verlengd, vervangen of opgeheven.

    Wijzigen van cao’s

    Een cao van bepaalde tijd kan gedeeltelijk gewijzigd worden door een andere cao vóór het verstrijken van de termijn. Een cao van onbepaalde duur kan eveneens gedeeltelijk gewijzigd worden door een andere cao zonder dat deze noodzakelijkerwijze moet worden opgezegd.

    Voor wat de gedeeltelijke wijziging betreft, zijn er wel enkele voorwaarden:

    • de contracterende partijen dienen dezelfde te zijn als bij de oorspronkelijke cao;
    • de behandelde onderwerpen moet dezelfde zijn;
    • het toepassingsgebied moet ongewijzigd blijven, tenzij men overeenkomt om ook dit te wijzigen;
    • de datum van sluiten en het registratienummer van de te wijzigen cao’s moet vermeld worden.

    Verlengen van cao’s

    Een cao van bepaalde duur kan verlengd worden. Aan een verlenging zijn enkele voorwaarden verbonden:

    • de verlengingen moeten aaneensluitend gebeuren. Tussen het einde van de geldigheidsduur van de ‘oude’ (initiële) cao en het begin van de geldigheidsduur van de ‘nieuwe’ cao mag er geen interval zitten;
    • de contracterende partijen dienen dezelfde te zijn als bij de oorspronkelijke cao;
    • de behandelde onderwerpen moet dezelfde zijn;
    • het toepassingsgebied moet hetzelfde zijn;
    • de datum van sluiten en het registratienummer van de te verlengen cao’s moet vermeld worden.

    Opheffing of vervanging van cao's

    Een cao van bepaalde duur kan opgeheven of vervangen worden door een andere cao voor het einde van de geldigheidsduur ervan. Een cao van onbepaalde duur kan ook worden opgeheven of vervangen door een andere cao, zonder dat deze hoeft te worden opgezegd via een opzeggingsakte.

    De datum van sluiten en het registratienummer van de op te heffen of te vervangen cao’s moet vermeld worden.

    Wijzigen van een ondernemings-cao’s door een sector-cao

    Aan de autonomie van de sociale partners kan niet geraakt worden. Het zijn bijgevolg enkel de partijen die de ondernemings-cao hebben gesloten, die kunnen beslissen om deze cao te verlengen, wijzigen,… De sectorale partners kunnen deze bevoegdheid niet overnemen. Bijgevolg kunnen sector-cao’s niet bepalen dat ondernemings-cao’s worden gewijzigd, verlengd,…. Sector-cao’s die ingaan tegen bovengenoemd principe, miskennen de algemene principes van het algemeen verbintenissenrecht: ”wat partijen zijn aangegaan, kunnen partijen vrij wijzigen met wederzijdse toestemming”. Dergelijke sector-cao’s komen niet in aanmerking voor registratie.

    Praktisch

    Een cao, toetreding of opzegging kan:

    • op de griffie afgegeven worden tussen 9 en 12u en 14 en 16u van maandag tot vrijdag;
    • bij gewone post of aangetekend verstuurd worden naar Griffie van de Algemene Directie Collectieve Arbeidsbetrekkingen, Ernest Blerotstraat 1, 1070 Brussel;
    • online ingediend worden via de applicatie “Transfer van documenten”.

    De neerlegging en registratie zijn kosteloos.

    Er zijn verschillende mogelijkheden om afschriften van collectieve arbeidsovereenkomsten te verkrijgen:

    • alle sectorale cao’s, geregistreerd door de Griffie van de Algemene Directie Collectieve Arbeidsbetrekkingen na 1 januari 1999, worden onmiddellijk na hun registratie gepubliceerd op deze site. U kan ze raadplegen of afdrukken via de module "CAO zoeken". De overeenkomsten zijn tweetalig, en worden zowel in het Frans als het Nederlands gepubliceerd, behalve wanneer ze enkel van toepassing zijn op het Nederlandse, het Franse of het Duitstalige taalgebied.
    • daarnaast levert de Griffie ook afschriften van alle geregistreerde intersectorale-, sectorale- en ondernemings-cao’s af onder de voorwaarden zoals vastgelegd door de wet van 11 april 1994 betreffende de openbaarheid van bestuur. Lees op de pagina "Afschriften van een cao" in de rubriek "Over de FOD - Dienstverlening" meer over hoe u een afschrift kan opvragen.
    • De intersectorale collectieve arbeidsovereenkomsten kunnen geraadpleegd worden op de website van de Nationale Arbeidsraad.