Op deze pagina
De Arbeidsinspectie van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg is de uitvoering op Belgisch niveau van het verdrag nr. 81 van de IAO (Internationale Arbeidsorganisatie). Dit verdrag, geratificeerd door België, voorziet dat elk land een systeem van arbeidsinspectie moet hebben. Deze is belast met:
- Het verzekeren van de naleving van de toepassing van wettelijke bepalingen over de arbeidsvoorwaarden en de bescherming van werknemers bij de uitoefening van hun beroep. Voorbeelden daarvan zijn de wettelijke bepalingen inzake arbeidsduur, de lonen, de arbeidsveiligheid, hygiëne en welzijn op het werk, de tewerkstelling van kinderen en jongeren, en nog andere aanverwante materies, voor zover de arbeidsinspecteurs hiervoor aangeduid zijn om deze bepalingen te verzekeren;
- Het geven van informatie en technische adviezen aan werkgevers en werknemers over de meest doeltreffende manier om aan de wettelijke bepalingen te voldoen;
- Tekortkomingen in de reglementering of misbruiken die niet direct onder de bestaande wetgeving vallen onder de aandacht brengen van de bevoegde autoriteit.
Deze Arbeidsinspectie bestaat uit 2 componenten:
- De Algemene Directie Toezicht op de Sociale Wetten (de vroegere inspectie op de sociale wetten)
- De dienst Toezicht Welzijn op het Werk (ingevolge de fusie van de vroegere medische en technische inspectie).
De Algemene Directie Toezicht op de Sociale Wetten
Opdrachten
Volgens de door België geratificeerde verdragen nr. 81 en 129 van de IAO (Internationale Arbeidsorganisatie) over de arbeidsinspectie kan de inspectie worden opgedeeld in drie opdrachten:
- Werknemers, werkgevers en hun professionele organisaties informeren en adviseren met betrekking tot de arbeidsreglementering en de collectieve arbeidsovereenkomsten;
- Toezicht houden op de naleving van de arbeidsreglementering en de collectieve arbeidsovereenkomsten in de werkplaatsen. Om deze opdracht uit te voeren, organiseert de dienst controles (cf. hieronder);
- De autoriteiten informeren met betrekking tot tekortkomingen en gebreken die niet, of onvoldoende, bestreden kunnen worden door de bestaande regelgeving.
Deze algemene opdrachten worden aangevuld met verschillende bijzondere opdrachten. Deze worden gedefinieerd in samenwerkingsprotocollen met de verschillende andere inspectiediensten (federale en/of regionale) of met andere partners, zoals de verschillende beroepssectoren, UNIA, het Instituut voor de gelijkheid van mannen en vrouwen, Fairwork Belgium enz.
Om deze opdrachten te vervullen is deze dienst territoriaal georganiseerd in “directies”, verspreid over het ganse land – link naar de territoriale verdeling -. Het omvat eveneens een directie “Bedrijfsorganisatie” (die de naleving controleert van de verplichting om economische en financiële informatie te verstrekken aan de ondernemingsraden), “Netwerkdirecties” die zich bezighouden met grensoverschrijdende fraude en twee directies (1 Nl / 1 Fr) die bevoegd zijn voor de vervoersector.
Om betere informatie te kunnen geven, heeft de Algemene Directie Toezicht op de Sociale Wetten een contactcentrum opgericht. Dit centrum beantwoordt alle vragen met betrekking tot de materies die de dienst controleert. Het gaat hierbij in hoofdzaak over de volgende materies:
- de bescherming van het loon, de naleving van de loonbarema’s, de betaling van het gewaarborgd loon bij arbeidsongeschiktheid;
- de naleving van de reglementering met betrekking tot arbeidstijden (grenzen, rusttijden, naleving van de uurroosters, recht op Overloon), zondagsrust, feestdagen, nachtarbeid, kinderarbeid, deeltijdse arbeid;
- de naleving van de collectieve arbeidsbetrekkingen (betaling van verplaatsingskosten of diverse premies, aanvullende vakantie, …);
- het opstellen en de wijziging van het arbeidsreglement;
- de sociale documenten
- de oprichting van overlegorganen in de onderneming;
- de naleving van de regels met betrekking tot tijdelijke arbeid, uitzendarbeid en de terbeschikkingstelling van werknemers aan derden;
- de controle van de regelgeving in verband met loopbaanonderbreking, outplacement, SWT (het vroegere brugprepensioen);
- de controle op de reglementering van het vervoer;
- de arbeidsovereenkomsten (afsluiten, schorsing, beëindiging), waaronder ook de overeenkomst voor tewerkstelling van studenten (deze materie is in hoofdzaak burgerlijk, de inspectie kan informeren, maar niet controleren);
- de discriminatie;
- …
De Algemene Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk
De opdracht van de Algemene Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk (AD TWW)bestaat erin om de ondernemingen en overheidsinstellingen, direct of indirect, aan te zetten tot een constante verbetering van de arbeidsomstandigheden van de werknemers.
Deze opdracht wordt verwezenlijkt door het uitvoeren van preventiecampagnes, door raadgevingen, controles en door repressief op te treden indien nodig. De prioriteit ligt hier bij de veiligheid en gezondheid van de werknemers.
De regelgeving met betrekking tot het welzijn op het werk vormt de basis voor het optreden van de AD TWW.
Welzijn op het werk bestaat uit de volgende onderdelen:
- Veiligheid op het werk
- Bescherming van de gezondheid van de werknemers
- Psychosociale aspecten van het werk
- Ergonomie
- Arbeidshygiëne
- Verfraaiing van de werkplaatsen
Na het werk van de inspectie is de verbetering van deze regelgeving het belangrijkste instrument om bij te dragen tot een beter sociaal beleid op dit vlak.
Om deze opdrachten te vervullen, is de AD TWW georganiseerd in een directie van het algemeen bestuur, twee afdelingen voor toezicht en een afdeling voor kennismanagement. De onderverdeling hiervan wordt hieronder toegelicht:
Directie van het algemeen bestuur:
- Beheer van de human ressources, het budget en de informatie- en communicatietechnologie;
- Verbetering van de technische efficiëntie;
- Coördinatie van de interne betrekkingen.
Afdeling van het toezicht op de chemische risico’s:
- Taken die opgenomen werden in de samenwerkingsovereenkomst betreffende de beheersing van de risico’s van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken;
- Toezicht op de naleving van de wet op het welzijn op het werk in Seveso-ondernemingen, d.w.z. ondernemingen die het risico lopen op zware ongevallen;
- Ondersteuning van de Afdeling van het regionaal toezicht op het vlak van blootstelling aan chemische stoffen.
Afdeling van het regionaal toezicht op het welzijn op het werk
- Toezicht op de naleving van de wet op het welzijn in de ondernemingen en instellingen (behalve SEVESO);
- Toezicht op andere wetten, zoals de wet op het medische toezicht;
- Bijstand aan de Afdeling controle op chemische risico’s voor wat het gespecialiseerd medisch toezicht betreft
De Afdeling van het Regionaal Toezicht van de Algemene Directie Toezicht op het welzijn op het werk bestaat uit een centrale directie en acht regionale directies, die bevoegd zijn in een bepaald territoriaal ambtsgebied.
Afdeling van het kennismanagement op het gebied van het welzijn op het werk:
- Ontwikkeling en beheer van kennis in de verschillende domeinen van het welzijn op het werk
- Organisatie van de interne opleidingen
- Ontwikkeling van hulpmiddelen voor de inspectie
De materies waarvoor het Toezicht op het welzijn op het werk specifiek bevoegd is, zijn:
- Het toezicht op de reglementering met betrekking tot het welzijn op het werk
- Het toezicht op het functioneren van de comités PBW
- Het toezicht op het functioneren van de externe diensten PBW
- Het toezicht op de reglementering met betrekking tot de preventie van ernstige ongevallen (SEVESO)
- Het toezicht op de reglementering met betrekking tot de controlegeneeskunde
- Het toezicht op de regelgeving met betrekking tot de strijd tegen discriminatie (aspecten pesten en gehandicapten).