Het lot van de overlegorganen in geval van overname van activa na faillissement

Een tijdelijk regime garandeert het behoud van de werking van de inspraakorganen die werden opgericht vóór het faillissement en dit tot de volgende sociale verkiezingen.

In geval van faillissement worden de overlegorganen ontbonden. In tegenstelling tot wat er gebeurt in de verschillende gevallen van overgang van onderneming, hierboven toegelicht, wordt het vertegenwoordigingsorgaan van het personeel niet behouden. Deze wordt, in voorkomend geval, opnieuw samengesteld binnen de onderneming die de activa overneemt. Wat het lot van het mandaat van de werknemersvertegenwoordigers betreft, deze neemt een einde als gevolg van het faillissement. De vertegenwoordigers nemen hun mandaat dus niet mee naar de nieuwe juridische entiteit, zoals wel het geval is bij overgang van onderneming.

Het Comité voor preventie en bescherming op het werk (art. 76, wet van 4.08.1996)

Een Comité voor preventie en bescherming op het werk moet worden heropgericht na een overname die volgt op een faillissement.

In geval van overname van activa van een failliete onderneming:
A. blijft een comité behouden tot de eerstkomende verkiezingen indien de technische bedrijfseenheid of de technische bedrijfseenheden waaruit de onderneming bestaat, de aard behouden die ze hadden voor het faillissement zonder in een andere onderneming opgenomen te worden; het comité is uitsluitend samengesteld uit een aantal effectieve personeelsafgevaardigden, evenredig met het aantal in de nieuwe onderneming tewerkgestelde werknemers volgens de door de Koning bepaalde regelen; de personeelsafgevaardigden worden onder de gewone of plaatsvervangende afgevaardigden die werden overgenomen, of onder de niet-verkozen kandidaat-personeelsafgevaardigden voor de laatste verkiezingen van het comité die werden overgenomen, aangewezen door de werknemersorganisaties die de bij de vorige verkiezingen verkozen afgevaardigden hebben voorgedragen; dit comité fungeert voor het geheel van het personeel van de overgenomen onderneming;
B. blijft een comité behouden tot de eerstkomende verkiezingen indien de technische bedrijfseenheid of de technische bedrijfseenheden waaruit de onderneming bestaat, in een andere onderneming of technische bedrijfseenheid ervan worden opgenomen en indien de onderneming of de technische bedrijfseenheid waarin ze worden opgenomen, niet over een dergelijk comité beschikt; het comité is uitsluitend samengesteld uit een aantal effectieve personeelsafgevaardigden, evenredig met het aantal overgenomen werknemers volgens de door de Koning bepaalde regelen; de personeelsafgevaardigden worden onder de gewone of plaatsvervangende afgevaardigden die werden overgenomen, of onder de niet-verkozen kandidaat-personeelsafgevaardigden voor de laatste verkiezingen van het comité die werden overgenomen, aangewezen door de werknemersorganisaties die de bij de vorige verkiezingen verkozen afgevaardigden hebben voorgedragen; dit comité fungeert voor het deel van de overgenomen onderneming. 

De werknemersorganisaties die de bij de vorige verkiezingen verkozen afgevaardigden hebben voorgedragen, kunnen met de nieuwe werkgever een ander geldig akkoord sluiten tot de eerstkomende verkiezingen.” 

Concreet kunnen twee hypotheses onderscheiden worden:

1. De overname heeft geen enkele wijziging van de aard van de TBE(‘s) tot gevolg.  De TBE(‘s), waaruit de onderneming was samengesteld, worden dus niet geïntegreerd in de TBE die ze overgenomen heeft.

A is falliet. 
Het comité wordt ontbonden. De werknemersvertegenwoordigers verliezen hun mandaat.

A wordt overgenomen door B. Beide TBE’s a en b worden behouden.
Een nieuw orgaan wordt samengesteld op het niveau van de TBE’s a en b. Hiervoor kunnen de representatieve werknemersorganisaties die bij de vorige verkiezingen verkozen afgevaardigden hebben voorgedragen een aantal effectieve personeelsafgevaardigden aanduiden*, evenredig met het belang van het personeel tewerkgesteld in de overgenomen entiteit (het aantal mandaten van de TBE’s a en b zal dus bepaald worden in functie van het totaal tewerkgestelde personeel in de nieuwe entiteit, m.a.w. in functie van het belang van het overgenomen personeel waarbij, in voorkomend geval, het nieuw aangeworven personeel geteld moet worden. De bepaling van het aantal mandaten kan dus beïnvloed worden door andere personen dan het overgenomen personeel).

De organisaties duiden hun afgevaardigden aan tussen de effectieve of plaatsvervangende leden of tussen de niet-verkozen kandidaten die werden overgenomen ; het comité functioneert voor het voltallige personeel van elk van de overgenomen TBE’s. 

2. De overname heeft een wijziging in de aard van de TBE(‘s) tot gevolg. De TBE(‘s) waaruit de onderneming was samengesteld vóór het faillissement worden bij de overname geïntegreerd in een andere TBE (bijvoorbeeld, een commerciële dienst wordt geïntegreerd in de commerciële dienst van de overnemer).  

TBE b van de juridische entiteit A wordt volgend op de overname na faillissement, geïntegreerd in TBE c die niet over een comité beschikt. TBE b heeft een overlegorgaan opgericht.

Juridische entiteit A die twee TBE’s bevat met een overlegorgaan gaat failliet.

Onderneming B neemt een deel van de failliete juridische entiteit A over. TBE b wordt geïntegreerd in TBE c van de onderneming B. Deze TBE c heeft geen overlegorgaan. Als gevolg van de overname bevat juridische entiteit B slechts één TBE “bc”. De representatieve werknemersorganisaties die de bij de vorige verkiezingen in A verkozen afgevaardigden hebben voorgedragen, kunnen een aantal effectieve personeelsafgevaardigden aanduiden, evenredig met het belang van het overgenomen personeel (en niet met het tewerkgesteld personeel zoals in de vorige hypothese); ze duiden deze afgevaardigden aan onder de effectieve of plaatsvervangende afgevaardigden of onder de niet-verkozen kandidaten die overgenomen zijn. Dit comité, opgericht in de TBE “bc” is enkel bevoegd voor het overgenomen personeel.

TBE a heeft geen overlegorgaan.

Deze TBE wordt bij de overname na faillissement, geïntegreerd in TBE c die over een comité beschikt.  

In dit geval neemt juridische entiteit B, die over een comité heeft, de failliete onderneming A, die niet over een orgaan beschikt, over. Er is hier geen reden om het orgaan weer samen te stellen aangezien er geen bestond bij A vóór het faillissement. Het comité van c zal bevoegd zijn voor het voltallige personeel van TBE “ac” (de overgenomen werknemers inbegrepen).  
TBE b wordt bij de overname na faillissement geïntegreerd in TBE c die ook over een comité beschikt. 

Onderneming B neemt een deel van de failliete juridische entiteit A over. De TBE (b) wordt geïntegreerd in de TBE c van onderneming B. De TBE c beschikt, net zoals b, over een comité.

Na de overgang bevat juridische entiteit B maar één TBE « bc ». De representatieve werknemersorganisaties die de bij de vorige verkiezingen in A verkozen afgevaardigden hebben voorgedragen, kunnen een aantal effectieve personeelsafgevaardigden aanduiden*, evenredig met het belang van het overgenomen personeel (en niet met het tewerkgesteld personeel zoals in de vorige hypothese); ze duiden deze afgevaardigden aan onder de effectieve of plaatsvervangende afgevaardigden of onder de niet-verkozen kandidaten die overgenomen zijn. Het comité opgericht na de overgang wordt toegevoegd aan het comité van de TBE c zodat beide samengevoegde comités bevoegd zijn voor het voltallige personeel.

* de berekening van het aantal aan te duiden effectieve leden verloopt als volgt :

4 effectieve leden voor een onderneming met minder dan 101 werknemers ; 
6 effectieve leden voor een onderneming met 101 tot 500 werknemers;
8 effectieve leden voor een onderneming met 501 tot 1000 werknemers;
10 effectieve leden voor een onderneming met 1001 tot 2000 werknemers;
12 effectieve leden voor een onderneming met 2001 tot 3000 werknemers;
14 effectieve leden voor een onderneming met 3001 tot 4000 werknemers;
16 gewone leden voor een onderneming met 4001 tot 5000 werknemers;
18 gewone leden voor een onderneming met 5001 tot 6000 werknemers;
20 gewone leden voor een onderneming met 6001 tot 8000 werknemers;
22 gewone leden voor een onderneming met méér dan 8000 werknemers, 

op de datum van de aanplakking van het bericht dat de datum van de verkiezingen aankondigt.
In de ondernemingen van de sector van de mijnen, de graverijen en de ondergrondse groeven, is de personeelsafvaardiging in het comité samengesteld uit 2 gewone leden voor een onderneming met minder dan 50 werknemers.

De representatieve werknemersorganisaties die de bij de vorige verkiezingen verkozen afgevaardigden hebben voorgedragen, kunnen met de nieuwe werkgever een ander geldig akkoord sluiten tot de eerstkomende verkiezingen. Deze verkiezingen zullen verlopen volgens de normale regels en in functie van de nieuwe situatie in de onderneming.

De ondernemingsraad (art. 21, §11, wet 20 sept. 1948)

In geval van overname van activa van een failliete onderneming blijft tot aan de eerstkomende verkiezingen na die overname, de ondernemingsraad fungeren in de gevallen waarin een comité voor preventie en bescherming op het werk behouden blijft overeenkomstig artikel 76 van de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk (…) 

Na een overname die volgt op een faillissement, blijft de ondernemingsraad behouden (voorzover deze bestond vóór het faillissement) in de gevallen dat een comité opnieuw werd samengesteld volgens de hoger uiteengezette regels.

Het mandaat van de leden van de ondernemingsraad wordt uitgeoefend door de leden van het comité.

Bescherming tegen ontslag

De personeelsafgevaardigden aangeduid voor de na het faillissement nieuw samengestelde comités genieten, tot de volgende sociale verkiezingen of tot de theoretische datum van het einde van hun mandaat, van de bescherming tegen ontslag voorzien door de wet van 19 maart 1991 houdende bijzondere ontslagregeling voor de personeelsafgevaardigden in de ondernemingsraden en in de comités voor veiligheid, gezondheid en verfraaiing van de werkplaatsen alsmede voor de kandidaat-personeelsafgevaardigden.