Indexsprong
In België is het merendeel van de lonen onderworpen aan de automatische indexering. De index wordt berekend aan de hand van de evolutie van een korf producten en diensten. Wanneer de prijzen stijgen, volgt de index deze verhoging. Wanneer de index een bepaalde drempel overschrijdt, worden de sociale uitkeringen en de lonen aangepast met 2%.
De indexsprong bestaat uit een tijdelijke neutralisatie van het systeem van loonindexering.
De Regering heeft in april 2015 beslist tot een indexsprong. Dit betekent dat een nieuwe referentie-index werd gecreëerd vanaf die datum, en dat er moet gewacht worden op een volgende overschrijding van de drempel vooraleer de lonen opnieuw kunnen geïndexeerd worden.
Een werkgever die zich niet houdt aan de indexsprong kan een administratieve geldboete opgelegd krijgen.
Op deze pagina
Wat wordt verstaan onder de gezondheidsindex?
De Wet van 23 april 2015 tot verbetering van de werkgelegenheid (B.S. 27 april 2015) heeft artikel 2 van het K.B. van 24 december 1993 ter uitvoering van de wet van 6 januari 1989 tot vrijwaring van 's lands concurrentievermogen (B.S. 31 december 1993) gewijzigd door een nieuw Hoofdstuk II in Titel I van het voormelde K.B. in te voegen.
Het nieuwe artikel 2 definieert duidelijk wat moet verstaan worden onder de notie « gezondheidsindex » (voorheen « het prijsindexcijfer dat daartoe berekend en benoemd wordt ») en definieert haar als volgt:
De gezondheidsindex is « De maandelijkse prijsindex die een aantal producten uit de index van de consumptieprijzen uitsluit, met name:
a) de alcoholische dranken;
b) de tabakswaren;
c) de motorbrandstoffen, met uitzondering van LPG;
d) de impact van de energiebijdrage die werd ingevoerd bij de wet van 22 juli 1993 tot instelling van een bijdrage op de energie ter vrijwaring van het concurrentievermogen en de werkgelegenheid;
e) de impact van de accijnscompenserende belasting, ingevoerd bij artikel 29 van de wet van 20 december 1995 houdende fiscale, financiële en diverse bepalingen. »
Deze lijst van uitgesloten producten kan, na advies van de Indexcommissie, door de Koning worden aangepast bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad.
Wat wordt verstaan onder de indexsprong?
De indexsprong neutraliseert tijdelijk, ten belope van 2%, de bestaande sectorale stelsels van koppeling van de lonen aan de index van de consumptieprijzen.
Concreet betekent dit dat vanaf april 2015 een « referentie-index » wordt gecreëerd.
De referentie-index is gelijk is aan het rekenkundig gemiddelde van de afgevlakte gezondheidsindexen van vier opeenvolgende maanden, verminderd met 2% (door de vermenigvuldiging met 0,98).
Eveneens vanaf april 2015 wordt de maandelijkse afgevlakte gezondheidsindex geblokkeerd op het niveau van maart 2015.
Vanaf de maand waarin de referentie-index het niveau van de afgevlakte gezondheidsindex van maart 2015 bereikt (« referentiemaand » genoemd), wordt de afgevlakte gezondheidsindex gedeblokkeerd.
Het impact van de blokkering met 2% zal nochtans permanent zijn. Aangezien de lonen geïndexeerd worden in functie van de afgevlakte gezondheidsindex, zullen ze een niet-indexering ten belope van 2% ondergaan hebben, dewelke op geen enkel moment meer hersteld wordt met de latere indexeringen.
Vanaf de referentiemaand zal de afgevlakte gezondheidsindex berekend worden zoals de referentie-index en zal de blokkering definitief een eind nemen.
In april 2016 heeft de referentie-index het niveau van de afgevlakte gezondheidsindex van maart 2015 bereikt, waardoor april 2016 gelezen moet worden als de “referentiemaand”. Dit heeft tot gevolg dat vanaf april 2016 de afgevlakte gezondheidsindex gedeblokkeerd wordt en dat deze index in het vervolg berekend moet worden op dezelfde wijze als de referentie-index.
Waarom een indexsprong?
Met deze maatregel wenst de Regering onze loonkostenevolutie zo snel mogelijk te laten sporen met deze van onze drie buurlanden om het concurrentievermogen van België te verbeteren.
Als klein land met een open economie (de import en de export vertegenwoordigen ongeveer 70% van ons Bruto Binnenlands Product) is België zeer afhankelijk van de export naar deze drie buurlanden.
Indien de Belgische loonkosten sneller verhogen dan die van onze buren, zal de concurrentiekracht van onze economie achteruitgaan, wat een negatief impact zou hebben op de werkgelegenheid.
Op wie en op welke overeenkomsten/bepalingen wordt de indexsprong toegepast?
Deze indexsprong wordt toegepast op alle werknemers uit de privé-sector, op de ambtenaren en de sociale uitkeringtrekkers.
In alle wettelijke en reglementaire bepalingen en in alle overeenkomsten ongeacht de aard ervan, moet de uitdrukking « het prijsindexcijfer dat daartoe berekend en benoemd wordt » gelezen worden als « de gezondheidsindex », zoals bepaald in het nieuw artikel van het K.B. van 24 december 1993, waarvan hiervoor sprake.
Voor de lonen, de wedden, de sociale uitkeringen, de toelagen, de premies en de vergoedingen moet in alle wettelijke en reglementaire bepalingen, in alle bepalingen van individuele en collectieve arbeidsovereenkomsten, in alle andere akkoorden tussen werkgever en werknemer en in alle eenzijdige beslissingen van de werkgever die voorzien in een koppeling aan een prijsindex, de afgevlakte gezondheidsindex in aanmerking worden genomen.
Voorbeeld
U vindt hieronder een grafiek welke het mechanisme van de indexsprong illustreert.
De cijfergegevens in deze grafiek worden slechts bij wijze van voorbeeld getoond en vormen geen prognose van de reële evolutie van de gezondheidsindex.
Legende :
A : Periode die voorafgaat aan de blokkering van de afgevlakte gezondheidsindex : de afgevlakte gezondheidsindex wordt berekend als het rekenkundig gemiddelde van de gezondheidsindexen van de laatste 4 maanden.
B : Blokkering van de afgevlakte gezondheidsindex : Vanaf de maand april 2015 wordt de afgevlakte gezondheidsindex geblokkeerd op haar niveau van maart 2015 (100,66 in de grafiek).
Eveneens wordt een referentie-index gecreëerd vanaf april 2015 (zie C hieronder).
Zolang de referentie-index lager of gelijk is aan het niveau van de afgevlakte gezondheidsindex van maart 2015 (100,66 in de grafiek) blijft de afgevlakte gezondheidsindex geblokkeerd op hetzelfde niveau.
C : Creatie van een referentie-index : Vanaf april 2015 wordt een referentie-index gecreëerd. Deze wordt berekend als het rekenkundig gemiddelde van de gezondheidsindexen van de laatste 4 maanden, vermenigvuldigd met 0,98.
Wanneer deze referentie-index het niveau van de geblokkeerde afgevlakte gezondheidsindex overschrijdt (100,66 in de grafiek) eindigt de blokkering van deze index. De maand waarin de overschrijding zich voordoet, wordt “referentie-maand” genoemd.
D : Periode die volgt op de blokkering van de afgevlakte gezondheidsindex : Vanaf de referentie-maand neemt de blokkering van de afgevlakte gezondheidsindex een eind.
De afgevlakte gezondheidsindex wordt vanaf dan berekend als het rekenkundig gemiddelde van de gezondheidsindexen van de laatste 4 maanden, vermenigvuldigd met 0,98.
Naleving en sancties
Een werkgever die de indexsprong niet respecteert kan een administratieve boete opgelegd krijgen gaande van 25 tot 250 euro en/of eventueel een strafrechterlijke boete van 50 tot 500 euro.
Deze boete zal vermenigvuldigd worden met het aantal tewerkgestelde werknemers door de werkgever.
- Wet van 23 april 2015 tot verbetering van de werkgelegenheid
- Koninklijk besluit van 24 december 1993 ter uitvoering van de wet van 6 januari 1989 tot vrijwaring van 's lands concurrentievermogen