Chemische agentia

Op deze pagina

    De bescherming van de gezondheid en de veiligheid van de werknemers tegen de risico's van chemische agentia op het werk 

    Deze materie wordt geregeld door titel 1 betreffende de chemische agentia van boek VI van de codex over het welzijn op het werk. 

    Risicoanalyse

    De werkgevers zijn ertoe gehouden de risico's voor de veiligheid en gezondheid van de werknemers te evalueren die het gevolg zijn van de aanwezigheid op de arbeidsplaats van chemische agentia en de nodige preventiemaatregelen te nemen.

    Onder chemisch agens verstaat men elk chemisch element of elke chemische verbinding (in zuivere vorm of in een mengsel) zoals deze in natuurlijke staat voorkomt of het resultaat is van, gebruikt of vrijgekomen is (ook in de vorm van afval) bij een beroepsactiviteit, al dan niet opzettelijk geproduceerd en al dan niet op de markt gebracht. Onder stoffen verstaat men chemische elementen en hun verbindingen zoals ze voorkomen in natuurlijke toestand of bij het productieproces ontstaan. Mengsels zijn mengsels of oplossingen die bestaan uit twee of meer stoffen.

    Om een risicobeoordeling van chemisch agentia uit te voeren, moet de werkgever o.a. rekening houden met:

    • hun gevaarlijke eigenschappen;
    • informatie betreffende veiligheid en gezondheid die hij bij de leverancier moet inwinnen;
    • het niveau, de aard en de duur van de blootstelling via het ademhalingsstelsel, de huid en andere blootstellingswijzen;
    • de omstandigheden tijdens werkzaamheden waarbij chemische agentia betrokken zijn;
    • de eventuele grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling of biologische grenswaarden.

    Grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling

    De lijst van grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling aan chemische agentia werd opgenomen in bijlage VI.1-1 van de codex: lijst van grenswaarden (PDF, 961.2 KB).

    Nieuwe wetenschappelijke inzichten en technologische vooruitgang kunnen aanpassing van deze grenswaarden noodzakelijk maken. Aanpassing van de grenswaardenlijst gebeurt na een publieke raadplegingsprocedure waarin belanghebbenden argumenten betreffende de evaluatie van het gezondheidseffect, de socio-economische haalbaarheidstoetsing en meetbaarheid kunnen aanleveren.

    Zie in de module “Procedures en formulieren”: Publieke raadplegingsprocedure betreffende grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling

    Verboden

    Het gebruik van een aantal chemische agentia is volledig of gedeeltelijk verboden. Een aantal van deze agentia worden opgesomd in bovengenoemde titel, andere in de bijlagen XIV en XVII van REACH. Voor een aantal van deze verboden kan onder bepaalde voorwaarden een afwijking worden voorzien.

    Adviezen van de Hoge Raad voor preventie en bescherming op het werk

    De REACH Verordening (Verordening (EG) 1907/2006)

    REACH staat voor Registratie, Evaluatie en Autorisatie van CHemische stoffen.

    Fabrikanten of invoerders van een stof moeten deze stof registreren bij het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA). Registratie houdt in dat een dossier met gegevens over die stof wordt ingediend, met daarin onder meer (boven een bepaalde tonnagegrens) een chemische veiligheidsbeoordeling met risicobeheersmaatregelen. Deze zijn voor de gebruiker van de stof beschikbaar in het uitgebreide veiligheidsinformatieblad.

    De term ‘evaluatie’ verwijst naar verschillende processen: de beoordeling van de registratiedossiers, de beoordeling van de testvoorstellen om onnodige dierproeven te vermijden en de beoordeling van bepaalde stoffen door lidstaten.

    Het doel van de autorisatieprocedure is de geleidelijke vervanging van zeer zorgwekkende stoffen (waaronder kankerverwekkende stoffen) door minder gevaarlijke alternatieven. Wanneer een zeer zorgwekkende stof deze procedure doorlopen heeft, kan ze opgenomen worden in de autorisatielijst (bijlage XIV van REACH). In dat geval is het op de markt brengen en het gebruik van deze stof verboden. Bedrijven kunnen wel een autorisatie aanvragen om deze stof nog langer te gebruiken.

    Beperkingen (restricties) zijn een andere belangrijke tool in REACH om mens en milieu te beschermen tegen risico’s van gevaarlijke stoffen. In dit geval worden stoffen opgenomen in bijlage XVII van REACH, waar de beperkingen per stof gespecifieerd worden (b.v. verbieden van bepaalde gebruiken van de stof, opleggen van technische maatregelen, ..).

    Verdere informatie over REACH is beschikbaar:

    De CLP Verordening (Verordening (EG) 1272/2008)

    CLP staat voor ‘Classification, Labelling and Packaging’: indeling, etikettering en verpakking van stoffen en mengsels. 

    Deze verordening legt de industrie verplichtingen op om chemische stoffen en mengsels in te delen, te etiketteren en te verpakken.

    Verdere informatie over CLP is beschikbaar:

    Adviezen van de Hoge Raad voor preventie en bescherming op het werk