Hijsen en heffen

Definitie

Zowel in titel 4 betreffende arbeidsmiddelen voor het hijsen of heffen van lasten van boek IV van de codex over het welzijn op het werk als in andere delen van de reglementering wordt geen definitie gegeven van arbeidsmiddelen bestemd voor het hijsen of heffen van lasten. Dit betekent in feite dat dit begrip zeer ruim moet bekeken worden en in elk geval veel verder gaat dan de definitie van “hefwerktuig” zoals deze opgenomen is in artikel 267.2.1 van het Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (ARAB).

Naast de evidente hijswerktuigen, zoals kranen, torenkranen, takels, enz. vallen alle arbeidsmiddelen die dienen om een last te hijsen of te heffen, ook over kleine hoogtes, onder de voorschriften van titel 4.

Andere voorschriften die van toepassing zijn

Naast deze specifieke voorschriften zijn ook de algemene bepalingen van titel 2 betreffende de bepalingen van toepassing op alle arbeidsmiddelen van boek IV van de codex van toepassing, alsook, in voorkomend geval, de specifieke bepalingen van titel 3 betreffende mobiele arbeidsmiddelen al dan niet met eigen aandrijving van boek IV van de codex.

Zie hiervoor de toelichting bij de volgende thema's:

1. Algemene bepalingen betreffende het gebruik van arbeidsmiddelen
2. Specifieke bepalingen betreffende het gebruik van mobiele arbeidsmiddelen 

Hijsen of heffen van personen

Titel 4 van boek IV van de codex bevat ook bepalingen betreffende het gebruik van arbeidsmiddelen die uitzonderlijk gebruikt worden voor het hijsen of heffen van personen.
Hierin wordt de nadruk gelegd op het feit dat deze werkwijze principieel verboden is en dat alleen in uitzonderlijke omstandigheden en mits een gepaste risicoanalyse, en in toepassing van de reglementaire bepalingen terzake, deze werkwijze kan toegepast worden.
Een voorbeeld hiervan is het gebruik van betonbakken met werkplatform.

Controle

Volgens artikel IV.2-14 van de codex moeten arbeidsmiddelen die onderhevig zijn aan invloeden waarbij verslechtering (slijtage) kan optreden, periodiek door een bekwame persoon worden gekeurd. De werkgever moet in het algemeen de periodiciteit bepalen en de bekwame persoon aanwijzen.

Voor sommigen arbeidsmiddelen preciseert echter de wetgeving de periodiciteit en de bekwame persoon. Dat is het geval bij hefwerktuigen omschreven door artikel 267 van het ARAB.

Volgens de artikelen 280 en 281 van het ARAB moeten de controle van de indienststelling en de periodieke controles van deze toestellen door een externe dienst voor technische controles op de werkplaats worden uitgevoerd.

In het kader van die controles kunnen bijzondere gevallen zich voordoen, zoals:

• de controle van buitenlandse hijswerktuigen die een werkgever in België gebruikt, gereglementeerd door artikel 281quater van het ARAB. Meer uitleg hierover in de toelichting over artikel 281quater van het Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming;
• de periodieke controle van patiëntliften;

• voor de controles van torenkranen: zie nota HUA-TWW van 6 februari 2021 over de structuur en de inhoud van de verslagen over de door de EDTC’s verrichte inspecties van torenkranen in het kader van de artikelen 280 en 281 ARAB (PDF, 1.13 MB).

Adviezen van de Hoge Raad voor preventie en bescherming op het werk

• Advies nr. 144 van 31 augustus 2009 met betrekking tot een ontwerp van koninklijk besluit tot wijziging van de artikelen 280 en 281 van het Algemeen Reglement voor de arbeidsbescherming (PDF, 28.62 KB)
• Advies nr. 20 van 28 januari 1999 met betrekking tot een ontwerp van koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 12 augustus 1993 betreffende het gebruik van arbeidsmiddelen, een ontwerp van koninklijk besluit betreffende het gebruik van mobiele arbeidsmiddelen en een ontwerp van koninklijk besluit betreffende het gebruik van arbeidsmiddelen voor het hijsen en heffen van lasten (PDF, 62.75 KB)