Arbeidsmiddelen

Op deze pagina

    Arbeidsmiddelen zijn alle machines, toestellen, gereedschappen en installaties die op de arbeidsplaats worden gebruikt. Kortom, alles wat de uitvoering van werkzaamheden mogelijk maakt.

    Titel 2 van boek IV van de codex over het welzijn op het werk bevat algemene bepalingen over het gebruik van alle arbeidsmiddelen. Er wordt verwezen naar de toelichtingen op de website (zie hieronder). Naast deze algemene regels gelden er specifieke bepalingen voor mobiele arbeidsmiddelen, arbeidsmiddelen voor het hijsen/heffen van lasten en arbeidsmiddelen voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte.

    Onder gebruik van arbeidsmiddelen wordt verstaan elke activiteit met betrekking tot arbeidsmiddelen, met inbegrip van ingebruikneming of buitengebruikstelling, aanwending, vervoer, herstel, het ombouwen, het in goede staat houden en het onderhoud (met inbegrip van reiniging).

    Regels voor de controle van arbeidsmiddelen

    Principe

    De werkgever ziet erop toe dat arbeidsmiddelen waarvan de veiligheid afhangt van de wijze van installatie, na de installatie en vóór de ingebruikneming, alsmede na elke installatie op een nieuwe plaats of een nieuwe locatie, aan een eerste controle worden onderworpen om na te gaan of deze arbeidsmiddelen op de juiste wijze geïnstalleerd zijn en goed functioneren.

    De werkgever ziet erop toe dat arbeidsmiddelen die onderhevig zijn aan invloeden die een verslechtering veroorzaken welke tot gevaarlijke situaties kan leiden, worden onderworpen aan:

    1. periodieke inspecties en, in voorkomend geval, periodieke proeven;
    2. bijzondere controles, telkens wanneer zich uitzonderlijke gebeurtenissen hebben voorgedaan die schadelijke gevolgen kunnen hebben voor de veiligheid van het arbeidsmiddel, zoals het ombouwen, ongevallen, natuurverschijnselen en lange perioden van buitengebruikstelling.

    Het doel van deze controles is ervoor te zorgen dat de veiligheids- en gezondheidsvoorschriften worden nageleefd en dat verslechteringen tijdig wordt opgespoord en verholpen.

    De resultaten van deze controles moeten worden geregistreerd en beschikbaar worden gesteld voor de inspectie Toezicht op het Welzijn op het Werk. Zij moeten gedurende een passende termijn worden bewaard.

    Indien het betrokken arbeidsmiddel buiten de onderneming wordt gebruikt, moet het vergezeld gaan van een materieel bewijs dat de laatste controle is uitgevoerd.

    In principe worden de controles uitgevoerd door bevoegde personen van binnen of buiten de onderneming of inrichting.

    De werkgever bepaalt in het algemeen de frequentie en wijst de bevoegde persoon voor de inspectie aan.

    Uitzonderingen

    Voor bepaalde arbeidsmiddelen bepaalt de wetgeving echter de periodiciteit en legt zij een onderzoek op door een externe dienst voor technische controle die erkend is door de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg.

    Er kan rekening worden gehouden met organisatiestructuren in het buitenland die gelijkwaardig zijn aan de Belgische structuren. Een buitenlandse werkgever moet dus een beroep doen op een in België erkende EDTC, tenzij hij kan aantonen dat hij een beroep kan doen op een gelijkwaardige dienst die aan dezelfde voorwaarden voldoet als de Belgische en die kan waarborgen dat hij de Belgische wettelijke verplichtingen nakomt.

    De apparatuur waarvoor een onderzoek door een EDTC vereist is, zijn de volgende:

    a) Hijs- en hefwerktuigen (art. 267 Algemeen reglement voor de arbeidsbescherming ‘ARAB’)

    Als hefwerktuigen worden beschouwd:
    Alle liften, goederenliften, industriële liften, bouwliften en materiaalliften, en alle andere hefinrichtingen bestemd voor het vervoer van personen of bestemd om zich te verplaatsen of voor het verplaatsen van lasten over of nabij plaatsen waar zich personen kunnen bevinden.

    Vóór ingebruikneming (280 ARAB)

    De werkgever is verplicht het materieel te laten onderzoeken en keuren door een externe dienst voor technische controle die erkend is voor de keuring van hijs- en hefwerktuigen.

    Deze keuring moet plaatsvinden vóór de ingebruikneming van het materieel en na iedere wijziging van het materieel waardoor de eigenschappen ervan uit een oogpunt van gebruiksveiligheid kunnen veranderen.

    Het materieel mag pas in gebruik worden genomen nadat de erkende instantie een rapport heeft opgesteld waarin de maximaal toegestane belasting wordt bevestigd, de datum en het resultaat van de proeven en controles worden vermeld en wordt vastgesteld dat het materieel veilig kan functioneren. Dit verslag wordt overhandigd aan de gebruiker van het apparaat, die het ter beschikking houdt van de inspectie Toezicht op het Welzijn op het Werk.

    Periodieke controles (281 ARAB)

    Deze werktuigen worden ten minste om de twaalf maanden onderworpen aan een volledige en grondige controle door een externe dienst voor technische controle die erkend is voor de controle van hefwerktuigen. Deze controle omvat met name de inspectie van het frame, de mechanismen en de verschillende accessoires, de loopbanen en in het algemeen alle onderdelen die zonder voorafgaande demontage toegankelijk zijn.

    Kabels, kettingen, haken, stangen, katrollen, hijsbalken, remmen, slagbegrenzers en alle andere componenten die uit veiligheidsoogpunt van belang zijn, moeten ten minste om de drie maanden worden geïnspecteerd door een EDTC.

    Wanneer deze onderdelen toebehoren aan machines die uitsluitend voor het vervoer van goederen worden gebruikt en slechts zelden worden gebruikt, kan de frequentie van deze keuringen op advies van de externe dienst voor technische controle zodanig worden verminderd dat deze onderdelen in de tijd tussen twee opeenvolgende keuringen niet langer dan drie maanden bij regelmatig gebruik in bedrijf zijn. Het tijdsverloop tussen twee inspecties mag evenwel niet meer dan twaalf maanden bedragen. Dit lid is niet van toepassing op hijs- en hefwerktuigen die worden gebruikt voor het vervoer van goederen onder begeleiding van een transportband.

    Indien de erkende externe dienst voor technische controle het nuttig acht, laat hij de kabels en kettingen zowel vóór de ingebruikneming als tijdens het gebruik testen.

    Verslag

    De erkende externe technische inspectiedienst stelt een gedetailleerd verslag op van zijn bevindingen en conclusies, met vermelding van de datum van de controles. Dit rapport wordt overhandigd aan de gebruiker van het arbeidsmiddel, die het te allen tijde beschikbaar houdt voor inspectie door de inspectie Toezicht op het Welzijn op het Werk.

    Als er concrete aanwijzingen zijn dat de veiligheidsvoorschriften niet zijn nageleefd, kan de inspectiedienst de werkgever verplichten de controles opnieuw te laten uitvoeren of ze te laten uitvoeren door een geaccrediteerde, erkende of gelijkwaardige inspectie-instelling.

    Controle van hefwerktuigen uit het buitenland
    1. De keuring van hijs- en hefwerktuigen, uit te voeren door erkende instellingen, kan ook worden uitgevoerd door personen naar Belgisch publiek recht en door personen naar buitenlands recht die daartoe door de Minister zijn erkend. (art. 281ter ARAB)
    2. De door de werkgever overgemaakte verslagen van de laatste inbedrijfstelling of periodieke keuring van een hijs- of hefwerktuig, opgesteld door een keuringsinstelling in het land van herkomst van het werktuig, zijn aanvaardbaar op voorwaarde dat zij aan de volgende voorwaarden voldoen (art. 281quater ARAB)
      1. het land van herkomst is een Lidstaat van de Europese Economische Ruimte;
      2. het betreft een toestel waarvan het verblijf in België niet langer dan drie maanden duurt;
      3. het verslag wordt opgesteld door een geaccrediteerde, erkende of gelijkwaardige controle-instelling;
      4. het verslag is opgesteld in één van de drie landstalen of gaat vergezeld van een vertaling in één van de drie landstalen en heeft betrekking op de controle van de deugdelijkheid van de installatie, op gebreken, op mogelijke oorzaken van gevaar en op de naleving van de reglementaire bepalingen inzake veiligheid.

    In dat geval hoeft de werkgever enkel een beroep te doen op een externe dienst voor technische controle op de in België erkende arbeidsplaats voor een administratief nazicht van deze inspectieverslagen: de EDTC controleert enkel of de buitenlandse inspectie authentiek is en of zij is uitgevoerd overeenkomstig de nodige vormvoorschriften.

    Praktijkgevallen worden op de website vermeld.

    b) Stoomtoestellen

    c) Centrifuges (Art. 323.1/2 ARAB)  

    De volgende werkzaamheden worden verricht:

    1. ten minste één bezoek om de twaalf maanden, voor centrifuges die minder dan twaalf uur per dag in werking zijn, door een erkende externe dienst voor technische controle;
    2. ten minste één bezoek om de zes maanden, voor centrifuges die twaalf uur of meer per dag in bedrijf zijn of die corrosieve stoffen verwerken.

    De frequentie van de inspecties wordt verhoogd voor materieel dat onder bijzonder ongunstige omstandigheden wordt gebruikt. Het wordt vastgesteld door de externe dienst voor technische controle.

    Elk bezoek geeft aanleiding tot een verslag van de externe dienst voor technische controle, waarin de oorsprong, het fabricagenummer van de mangel en de datum van ingebruikneming moeten worden vermeld, alsmede de tijdens het onderzoek gedane vaststellingen, de daaruit te trekken besluiten en de redenen waarom bepaalde onderdelen niet zijn bezocht.

    Dit verslag wordt overhandigd aan de gebruiker van het apparaat, die het te allen tijde beschikbaar houdt voor inspectie Toezicht op het Welzijn op het Werk.

    d) Recipiënten voor gas (art. 349 -363bis ARAB)

    e) Hefbruggen (art. 283bis ARAB)

    Meer informatie

    Meer informatie op deze website: