Tijdelijke of mobiele bouwplaatsen

Een tijdelijke of mobiele bouwplaats is een bouwplaats waar civieltechnische werken of bouwwerken worden uitgevoerd, waarvan de lijst is vastgesteld door de Koning.

De partijen die betrokken zijn bij een tijdelijke of mobiele bouwplaats zijn:

• De opdrachtgever: de natuurlijke of rechtspersoon voor wiens rekening een bouwwerk wordt verwezenlijkt.
• De bouwdirectie: de natuurlijke of rechtspersoon die voor rekening van de opdrachtgever zorg draagt voor het ontwerp of de uitvoering of het toezicht op de uitvoering van het bouwwerk. Deze taken worden opgedragen aan drie onderscheiden personen, nl. de bouwdirectie belast met het ontwerp, deze belast met de uitvoering en deze belast met de controle op de uitvoering.
• De aannemer: de natuurlijke of rechtspersoon die activiteiten verricht tijdens de uitvoeringsfase van de verwezenlijking van het bouwwerk, ongeacht of hij werkgever of zelfstandige is of een werkgever die samen met zijn werknemers werkt op de bouwplaats.
  Een privépersoon die zelf werken uitvoert wordt evenwel niet als aannemer beschouwd.
  Tevens onderscheidt dit begrip zich van de bouwdirectie belast met de uitvoering.  Dit is immers de persoon die de volledige verantwoordelijkheid voor de uitvoering van een bouwwerf draagt, terwijl het begrip aannemer hier slaat op diegenen die de werkzaamheden in feite uitvoeren.  Dit neemt nochtans niet weg dat de bouwdirectie belast met de uitvoering een "aannemer" kan zijn, zoals dit begrip normaal wordt begrepen.  In dat verband spreekt men in de praktijk vaak van een hoofdaannemer.
• De coördinator inzake veiligheid en gezondheid tijdens de uitwerkingsfase van het ontwerp van het bouwwerk: de persoon die door de opdrachtgever of de bouwdirectie met het ontwerp belast is om zorg te dragen voor de coördinatie inzake veiligheid en gezondheid tijdens de uitwerkingsfase van het ontwerp van het bouwwerk.
• De coördinator inzake veiligheid en gezondheid tijdens de verwezenlijking van het bouwwerk: de persoon die door de opdrachtgever, de bouwdirectie belast met de uitvoering of de bouwdirectie belast met de controle op de uitvoering, belast is om zorg te dragen voor de coördinatie inzake veiligheid en gezondheid tijdens de verwezenlijking van het bouwwerk.
• De werknemers.

Wanneer twee of meer aannemers gelijktijdig of achtereenvolgens werkzaamheden op een bouwplaats uitvoeren, is coördinatie van de werkzaamheden van alle op de bouwplaats aanwezige personen verplicht, zowel tijdens het ontwerpfase als tijdens de uitvoeringsfase. Er moet een veiligheidscoördinator tijdens de ontwerpfase en een tijdens de uitvoeringsfase worden aangesteld. Dit kan dezelfde persoon zijn.

Algemene taken van de veiligheidscoördinator

• De taken van de betrokken aannemers coördineren, zodat de risico's tot een aanvaardbaar niveau worden teruggebracht;
• Het veiligheids- en gezondheidsplan uitvoeren en aanpassen;
• Het postinterventiedossier aanpassen;
• Het coördinatiedagboek bijhouden en invullen.

Toepassing op gedetacheerde werknemers in België

Alle partijen die betrokken zijn bij de uitvoering van werkzaamheden op tijdelijke of mobiele bouwplaatsen in België moeten de veiligheids- en gezondheidsmaatregelen naleven die bij Koninklijk Besluit zijn vastgesteld. Dit geldt voor traditionele werkgevers, zelfstandigen en werkgevers die zelf met hun werknemers op de bouwplaats werken.

Om de veiligheid en gezondheid van alle werknemers te waarborgen, wordt een bepaalde getrapte regeling ingevoerd, al naargelang de plaats die een aannemer inneemt in het geheel.

De bouwdirectie belast met de uitvoering staat aan de top van de piramide.  Hij heeft de volgende verplichtingen:

• hij moet zelf de veiligheids- en gezondheidsmaatregelen naleven;
• hij moet ze doen naleven door alle aannemers en onderaannemers die betrokken zijn bij de verwezenlijking van het bouwwerk, zelfs wanneer hij slechts een indirecte band heeft met deze aannemers of onderaannemers;
• hij moet ze bovendien doen naleven door de verschillende werknemers.

De (onder)aannemer heeft de volgende verplichtingen:

• hij moet zelf de veiligheids- en gezondheidsmaatregelen naleven;
• hij moet ze doen naleven door zijn eigen rechtstreekse onderaannemer en hij moet ze doen naleven door de onderaannemers van zijn onderaannemer en elke verder verwijderde onderaannemer;
• hij moet ze doen naleven door de verschillende werknemers;
• hij moet ze doen naleven door ieder die hem personeel ter beschikking stelt.

In de openbare sector blijft de wet op de overheidsopdrachten van kracht. Nochtans zal bij de toepassing van die wet rekening moeten gehouden worden met de principes vermeld in de welzijnswet.

Voor grote bouwplaatsen kan een coördinatiestructuur worden opgezet, afhankelijk van de omvang en de graad van de risico's. Deze structuur kan onder meer bestaan uit bouwdirecties, vertegenwoordigers van de aannemers en van de werknemers en preventieadviseurs.

De concrete uitvoeringsmodaliteiten van de hierboven toegelichte beginselen staan in het koninklijk besluit van 25 januari 2001 betreffende de tijdelijke of mobiele werkplaatsen.

Meer informatie

Meer informatie op deze website over Tijdelijke of mobiele bouwplaatsen onder het thema Welzijn op het werk.