Arbeidsovereenkomst voor sekswerker

Achtergrond

Met ingang van 1 juni 2022 werd het seksueel strafrecht op een aantal vlakken grondig hervormd door de wet van 21 maart 2022 houdende wijzigingen aan het Strafwetboek met betrekking tot het seksueel strafrecht. Tegelijkertijd heeft de wet van 21 februari 2022 het principe verankerd dat de nietigheid van de arbeidsovereenkomst niet kan worden ingeroepen tegen een werknemer wanneer het voorwerp van diens arbeidsovereenkomst gelegen is in het verrichten van daden van prostitutie.

Het nieuwe artikel 433quater/1 van het Strafwetboek bepaalt dat het verboden is om prostitutie van een ander te organiseren met als doel het bekomen van een voordeel, tenzij in de bij wet bepaalde gevallen. In dat verband bepaalt de wet van 3 mei 2024 houdende bepalingen betreffende sekswerk onder arbeidsovereenkomst de voorwaarden waaronder sekswerkers legaal kunnen worden tewerkgesteld op grond van een arbeidsovereenkomst. Zelfstandige sekswerkers vallen uiteraard niet onder deze wet. ! Deze wet treedt in werking op 1 december 2024.

Notie

Wanneer de wet in werking treedt, zal het mogelijk zijn om een arbeidsovereenkomst te sluiten voor sekswerkers, op voorwaarde dat aan specifieke vergunnings- en tewerkstellingsvoorwaarden wordt voldaan.

Gelet op de uitgesproken intieme aard van sekswerk en de bijzonder hoge emotionele belasting waaraan deze werknemers worden blootgesteld, wou de wetgever in de mate van het mogelijke een bijzonder en veilig kader invoeren dat rekening houdt met de specifieke aard van het werk in deze sector.

Procedure en voorwaarden voor erkenning

Enkel vooraf erkende werkgevers kunnen werknemers met een arbeidsovereenkomst tewerkstellen. De erkenning wordt verleend door de ministers die bevoegd zijn voor Justitie en Werk. Voor het nemen van hun beslissing plegen de ministers van Justitie en Werk voorafgaand overleg met minstens de procureur des Konings en met het arbeidsauditoraat bevoegd voor de plaats of de plaatsen waar een vestigingseenheid is gelegen waarvoor de aanvraag tot erkenning is ingediend.

De modaliteiten voor de indiening en de behandeling van de aanvraag zijn vastgelegd bij koninklijk besluit.

Om erkend te kunnen worden, moet de kandidaat-werkgever de volgende voorwaarde vervullen:

• De werkgever moet een rechtspersoon zijn die de rechtsvorm heeft van:
  • Een vzw;
  • Een BVBA, uitgezonderd de EBVBA;
  • Of een coöperatieve vennootschap.

• De bestuurder(s) moet(en) duidelijk worden geïdentificeerd aan de hand van naam, voornaam en rijksregisternummer. In geval van wijziging tijdens de aanvraag of lopende de erkenning, moet de werkgever dit meedelen.

Deze personen mogen niet veroordeeld zijn als dader, mededader of medeplichtige, in België of in het buitenland, tot een correctionele of criminele hoofdstraf, zelfs met uitstel, bestaande uit een gevangenisstraf, een geldboete, een werkstraf, een elektronisch toezicht of een autonome probatie, op grond van één van de misdrijven bepaald in artikel 14, eerste lid 4° van de wet van 3 mei 2024 (feiten van agressie, verkrachting of vrijwillige doodslag) ;

• De bestuurders moeten bovendien een uittreksel uit het strafregister voorleggen aan de erkennende overheid dat maximaal drie maanden oud is;

• De werkgever moet een maatschappelijke zetel of bedrijfszetel in België hebben;

• De statuten van de vennootschap of van de vereniging moeten uitdrukkelijk vermelden dat alle rechten en vrijheden van de door haar tewerkgestelde sekswerkers zullen worden geëerbiedigd, in het bijzonder deze waarin door deze wet wordt voorzien en met name de volgende rechten en vrijheden:
  • op geen enkel moment mag een sekswerker gedwongen worden om een prostitutiehandeling uit te voeren;
  • een sekswerker mag iemand als seksuele partner weigeren;
  • een sekswerker mag seksuele handelingen weigeren;
  • op elk moment mag een sekswerker een seksuele activiteit onderbreken of stopzetten;
  • een sekswerker mag zelf voorwaarden opleggen aan de seksuele activiteit of aan de seksuele handeling.

Wanneer de erkenningsaanvraag wordt ingewilligd, krijgt de erkende werkgever een erkenningsnummer dat op de arbeidsovereenkomsten moet worden vermeld.

Verdere praktische informatie over het verkrijgen van een erkenning wordt uiteengezet in een koninklijk besluit (hangende).

Wie kan een arbeidsovereenkomst voor sekswerker sluiten ?

Enkel meerderjarigen mogen een arbeidsovereenkomst voor sekswerker sluiten.

Sekswerkers worden tewerkgesteld met een arbeidsovereenkomst zoals bedoeld in de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten. Sekswerk kan echter niet worden uitgevoerd in het kader van een flexi-jobarbeidsovereenkomst, noch in de hoedanigheid van gelegenheidswerknemer. Personen die het hoofdstatuut van student hebben, mogen evenmin sekswerk uitvoeren.

Voorwaarden van tewerkstelling van werknemers

Enkel werkgevers die erkend zijn in overeenstemming met de eerdergenoemde wet van 3 mei 2024 mogen sekswerkers in dienst nemen. In dit geval maakt de werkgever zich niet schuldig aan het misdrijf van pooierschap als bedoeld in het Strafwetboek.

Erkende werkgevers moeten zich ook houden aan specifieke voorwaarden met betrekking tot de tewerkstelling van hun werknemers om hun erkenning te behouden.

Zo mag de werkgever de uitoefening van het werkgeversgezag en zijn verplichtingen ten aanzien van de personen die de sekswerkactiviteiten verrichten niet uitbesteden aan onderaannemers.

Noch de bestuurders, noch het leidinggevend en toezichthoudend personeel mag veroordeeld zijn als dader, mededader of medeplichtige, in België of in het buitenland, tot een correctionele of criminele hoofdstraf, zelfs met uitstel, bestaande uit een gevangenisstraf, een geldboete, een werkstraf, een elektronisch toezicht of een autonome probatie, op grond van één van de misdrijven bepaald in artikel 14, eerste lid, 4° van de wet.

De werkgever moet de continue bereikbaarheid waarborgen van een referentiepersoon gedurende de hele prestatietijd. De modaliteiten om contact op te nemen met de referentieperso(o)n(en) worden schriftelijk vastgelegd en ter kennis gebracht van de sekswerker.

De werkgever moet het geldende arbeids-, socialezekerheids-, vennootschaps-, handels- en fiscale recht, en de van kracht zijnde collectieve arbeidsovereenkomsten en de reglementering met betrekking tot de tewerkstelling van buitenlandse werknemers eerbiedigen.

De werkgever moet ervoor zorgen dat elke kamer van de inrichting waar sekswerk verricht wordt uitgerust is met een alarmknop, alsook ervoor zorgen dat de sekswerker over een mobiele alarmknop beschikt, die hem onmiddellijk in verbinding stelt met de referentiepersoon, wanneer de sekswerker buiten de lokalen van de inrichting arbeidsprestaties verricht.

De werkgever moet de toegang tot de lokalen waarborgen voor socio-medische organisaties die onafhankelijk van de werkgever werken en die gericht zijn op het welzijn van de werknemers, alsook voor de professionele verenigingen van sekswerkers, met inbegrip van de representatieve werknemersorganisaties.

Conform artikel 32sexies van de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk moet de werkgever één of meerdere vertrouwenspersonen aanwijzen, ongeacht het aantal werknemers dat wordt tewerkgesteld. Wanneer de werkgever 20 of meer werknemers tewerkstelt, maakt één van deze vertrouwenspersonen deel uit van het personeel van de werkgever.

Een werkgever mag een door hem in dienst genomen sekswerker niet ter beschikking stellen van een derde die gebruik maakt van de diensten van de sekswerker en die op de sekswerker enig deel van het gezag uitoefent dat gewoonlijk aan de werkgever toekomt.

De werkgever moet ook voldoen aan bijkomende voorwaarden met betrekking tot de veiligheid, de gezondheid, het welzijn en de kwaliteit van de arbeid voor sekswerkers, die zijn vastgelegd in een koninklijk besluit. Deze voorwaarden hebben betrekking op :

• de afmetingen van de kamer en de hygiënevoorschriften die dienen gerespecteerd te worden;
• de verplichtingen inzake aanplakking van gegevens betreffende de alarmnummers, de contactgegevens van de representatieve werknemersorganisaties en steunorganisaties en informatie betreffende de aanbevelingen op het vlak van veilig vrijen;
• het maximaal aantal sekswerkers in functie van het aantal kamers;
• de voorwaarden ter verifiëring van de identiteit van de aanwezige sekswerkers;
• de waarschuwing dat de werkgever steeds verantwoordelijk is voor hetgeen zich in het gebouw voordoet.

Vormvereisten van een arbeidsovereenkomst voor sekswerker

De arbeidsovereenkomst voor sekswerker is de overeenkomst waarbij een sekswerker zich verbindt, tegen loon, sekswerk te verrichten onder het gezag van een werkgever erkend in overeenstemming met de wet van 3 mei 2024.

De arbeidsovereenkomst moet voor iedere sekswerker afzonderlijk schriftelijk worden vastgesteld, uiterlijk op het tijdstip waarop de uitvoering van de overeenkomst aanvangt, en moet het erkenningsnummer van de werkgever vermelden.

Een afschrift van de overeenkomst bedoeld in het eerste lid moet worden bewaard, hetzij in papieren vorm, hetzij in elektronische vorm, op de plaats waar het arbeidsreglement kan geraadpleegd worden.

Aanvullende voorwaarden met betrekking tot de overeenkomst van huisarbeid worden vastgelegd bij koninklijk besluit.

Huisarbeid

Sekswerk in de vorm van huisarbeid is eveneens voorzien, maar is slechts mogelijk onder bepaalde voorwaarden.

In deze situatie moet de sekswerker er vrijwillig mee instemmen om huisarbeid te verrichten. Het akkoord van de sekswerker wordt vooraf en schriftelijk vastgesteld voor een hernieuwbare periode van zes maanden.

Er is bepaald dat een algemeen verbindend verklaarde collectieve arbeidsovereenkomst moet worden afgesloten, waarin minstens de volgende zaken worden geregeld:

• de wijze waarop het toezicht op de sociale wetgeving in de woonplaats wordt georganiseerd;
• de wijze waarop de arbeidstijd wordt geregistreerd;
• de tussenkomst van de werkgever in de door de werknemer gemaakte kosten;

Daarnaast moeten bijkomende voorwaarden worden gerespecteerd op het vlak van veiligheid, gezondheid, welzijn en kwaliteit van de arbeid voor sekswerkers, die worden vastgesteld bij koninklijk besluit.

Bijzondere bescherming

Om te benadrukken hoe belangrijk het is om het principe van de vrije toestemming op seksueel vlak te respecteren, zeker in deze sector, bepaalt de wet in het bijzonder dat de sekswerker vrij is om een seksuele handeling te weigeren, ongeacht de voorwaarden of afspraken die vroeger met de klant of werkgever zijn overeengekomen.

Sekswerkers hebben daarom op elk moment het recht om seksuele betrekkingen of bepaalde handelingen met een klant te weigeren, te onderbreken, stop te zetten of te onderwerpen aan zelfgekozen voorwaarden. De uitoefening van dit recht moet niet gerechtvaardigd worden door de sekswerker. De sekswerker mag op geen enkel moment gedwongen worden om een prostitutiehandeling uit voeren. Indien dit niet wordt gerespecteerd, kan dit een overtreding van het strafrecht betekenen voor de klant en de werkgever of zijn tussenpersoon.

Bij de uitoefening van dit recht, heeft de sekswerker recht om afwezig te zijn van het werk met behoud van zijn normale loon. Het normale loon voor deze afwezigheid wordt berekend volgens de wetgeving op de feestdagen.

Indien de sekswerker in een periode van zes maanden meer dan tien keer gebruik heeft gemaakt van het recht om seksuele betrekkingen met een klant of het verrichten van bepaalde seksuele handelingen te weigeren, kan de werkgever of de sekswerker de tussenkomst vragen van de door de Koning aangewezen dienst. Deze dienst onderzoekt of de werkgever de bepalingen inzake welzijn op het werk naleeft en hoort de betrokken partijen. De sekswerker kan zich laten bijstaan door een persoon naar keuze.

In dit verband is de rol van de door de Koning aangewezen dienst niet om te onderzoeken of de weigering van de sekswerker om bepaalde handelingen uit te voeren legitiem is, maar wel om na te gaan of de voorschriften inzake welzijn op het werk worden nageleefd. 

Sekswerkers moeten zich wel onthouden van elk rechtsmisbruik bij de uitoefening van de rechten die hen door deze wet worden toegekend.

De sekswerker heeft ook het recht om elke daad van expositie te weigeren wanneer er concrete aanwijzingen zijn dat de veiligheid of integriteit van de sekswerker zal worden geschaad (bijvoorbeeld vertonen van zichzelf in een raam).

Wanneer de sekswerker gebruik maakt van deze rechten, mag de werkgever geen nadelige maatregel treffen ten aanzien van de sekswerker, behalve om redenen die vreemd zijn aan de uitoefening van dat recht. Als de werkgever een dergelijke maatregel treft binnen de 6 maanden na de uitoefening van een van deze rechten, bij ontstentenis van reden of omwille van de uitoefening van deze rechten, moet hij aan de sekswerker een schadevergoeding betalen die gelijk is aan hetzij zes maanden brutoloon, hetzij de werkelijk geleden schade.

Wanneer de werkgever een handeling stelt die ertoe strekt eenzijdig een einde te maken aan de arbeidsovereenkomst gedurende een periode van 6 maanden te rekenen vanaf de dag van uitoefening van één van de voormelde rechten, betaalt hij een forfaitaire vergoeding gelijk aan het brutoloon voor zes maanden, onverminderd de vergoedingen verschuldigd in geval van verbreking van de arbeidsovereenkomst.

Het komt aan de werkgever toe om te bewijzen dat het ontslag of de nadelige maatregel genomen is voor redenen die vreemd zijn aan de uitoefening van deze rechten.

Wordt gelijkgesteld met een ontslag tijdens de periode van bescherming, elke handeling van de werkgever na afloop van deze periode die ertoe strekt eenzijdig een einde te maken aan de arbeidsovereenkomst en waarvoor tijdens deze periode enige voorbereiding werd getroffen (bv. de beslissing tot ontslag).

De hierboven bedoelde vergoedingen worden uitgesloten van de grondslag voor de berekening van de RSZ-bijdragen.

Einde van de overeenkomst

De sekswerker heeft het recht om de arbeidsovereenkomst voor sekswerker te beëindigen zonder opzegging noch vergoeding.

Voor de toepassing van de werkloosheidsreglementering wordt rekening gehouden met de specifieke aard van sekswerk.

Gelieve contact op te nemen met de diensten van de RVA voor meer informatie met betrekking tot werkloosheidsuitkeringen in dit verband.

Intrekking of schorsing van de erkenning

Wanneer een erkende werkgever niet langer voldoet aan de noodzakelijke voorwaarden om erkend te kunnen worden of op een of andere manier de bepalingen van deze wet niet naleeft, kan de erkenning worden ingetrokken of geschorst door de bevoegde ministers. De schorsing of intrekking kan ook worden uitgesproken door de arbeidshoven en -rechtbanken.

Er werd ook voorzien dat de Koning verdere modaliteiten kan vastleggen in verband met de schorsing of intrekking van de erkenning.