2018 - “Up To Date 2” VERVOLGPROJECT Gebruik van alcohol, illegale drugs en slaap- en kalmeringsmiddelen bij de bevolking

Hoofdthema

“Up To Date 2” Use of psychoactive substances in adults: Prevention and Treatment by general practitioners and Occupational physicians - DATa retriEval.

Subthema

Gebruik van alcohol, illegale drugs en slaap- en kalmeringsmiddelen bij de bevolking. Preventie en behandeling door huisartsen en gezondheidstoezicht op het werk door arbeidsgeneesheren.

Doelstellingen

Het project UP TO DATE 2 is een vervolg op het UP TO DATE 1-project (in opdracht van Belspo, FOD WASO en FOD Volksgezondheid) dat begin 2016 werd afgerond (2012-2015). De focus in dat project lag op het gedrag van huisartsen (HA) en arbeidsgeneesheren (AG) wanneer ze met een patiënt of werknemer met problematisch alcohol- of druggebruik worden geconfronteerd. Meer bepaald werden de factoren onderzocht die bepalen of HA en AG dit probleem aanpakken (of niet).

De belangrijkste conclusie van de slotconferentie van UP TO DATE 1 was de vraag om op het terrein concreet werk te maken van de aanbevelingen van het project.

Het vervolgproject UP TO DATE 2 startte daardoor vanuit volgende vaststellingen:

  • Zowel huisartsen als arbeidsgeneesheren hebben nood aan bijkomende vorming omtrent alcohol en (vooral) andere drugs (cannabis en andere illegale drugs) vertrekkend van de verschillende situatie in de regio’s. We hebben evenwel een beperkt zicht op het bestaande vormingsaanbod in België (curricula universiteiten, vormingsinitiatieven van niet-gespecialiseerde en gespecialiseerde organisaties).
  • Richtlijnen (bv. welke screeningsinstrumenten te gebruiken) zijn belangrijk omdat ze de implementatie en effectiviteit van een interventie doen toenemen. Voor huisartsen zijn richtlijnen beschikbaar maar ze worden niet systematisch gebruikt. In tegenstelling tot de huisartsen hebben arbeidsgeneesheren geen richtlijnen over hoe ze met werknemers met problematisch gebruik moeten omgaan.
  • De samenwerking tussen huisartsen en arbeidsgeneesheren kan verbeterd worden: men kent elkaar niet, HA weten niet wat de taak van een AG is en zijn wantrouwend gezien de link met de werkplaats (werkgever). Nochtans zijn zowel HA als AG belangrijke partners in een eerstelijnsaanpak van alcohol- en drugproblemen, en is samenwerking noodzakelijk.
  • Er is nood aan bruikbare hulpmiddelen voor samenwerking: richtlijnen, tools moeten evidence-based zijn (wetenschappelijk onderbouwd, onderzocht naar effectiviteit), én moeten rekening houden met de contextfactoren (beschikbare tijd artsen, noodzaak aan samenwerking, multidisciplinariteit).

Timing

2016-2018

Opdrachtgever

  • Belspo: Programmatorische Federale Overheidsdienst Wetenschapsbeleid, Federaal Onderzoskprogramma Drugs
  • Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, Algemene Directie Humanisering van de Arbeid, Directie van het onderzoek over de verbetering van de arbeidsomstandigheden (DiOVA)
  • Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu

Onderzoeksteam

  • KU Leuven, Omgeving en Gezondheid (Coördinatie): Professor Lode GODDERIS - Marie-Claire LAMBRECHTS
  • Liège Université, Département de Médecine générale, Unité de Recherche Soins primaires et Santé : Professeur Marc VANMEERBEEK - Frédéric KETTERER
  • Universiteit Antwerpen, Centrum voor Huisartsgeneeskunde: Professor Roy REMMEN
  • Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD): Marie-Claire LAMBRECHTS

Resultaten

UP TO DATE 2 omvatte vier projectonderdelen, waaronder een niet gepland prevalentieonderzoek:

  • prevalentieonderzoek naar het gebruik van alcohol en andere drugs door werknemers in België (18-65j):  
  • WP1: opleidingsaanbod thema alcohol en drugs:
    • continuering en/of ontwikkeling van het alcohol- en drugthema binnen het basiscurriculum en de gespecialiseerde opleidingen van huisartsen en arbeidsgeneesheren; 
     
  • WP2: pilootproject voor het opstellen van guideline(s) voor arbeidsgeneesheren:
    • validering consensusrichtlijn screening problematisch alcoholgebruik en voorstelling van eerste guideline voor arbeidsgeneesheren tijdens de Nationale Dagen Arbeidsgeneeskunde (16 en 17 november 2017);
     
  • WP3: communicatie/samenwerking verbeteren tussen huisartsen en arbeidsgeneesheren:
    • verbeteren via ervaringsuitwisseling in opleiding en nascholing.
     

Publicaties

Bijkomende inlichtingen

Indien u meer informatie wenst over dit onderzoek of de publicaties, neem dan contact op met de Directie van het Onderzoek over de Verbetering van de Arbeidsomstandigheden (DIOVA), E. Blerotstraat 1 - 1070 Brussel, alain.piette@werk.belgie.be.