2007 - CAPA: Evolutie van de capaciteiten in functie met de leeftijd - Antwoord op de stereotypen

Hoofdthema

CAPA

Subthema

Evolutie van de fysieke en fysiologische capaciteiten in functie met de leeftijd  - Antwoord op de stereotypen betreffende de oudere werknemer

Timing

2004-2006: literatuuronderzoek en enquêtes
2007: acties op vlak van visibiliteit en sensibilisering

Opdrachtgever

FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg met de steun van het Europees Sociaal Fonds.

De Algemene Directie Humanisering van de Arbeid van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg is reeds enkele jaren promotor van onderzoeksprojecten betreffende welzijn op het werk. Binnen het project "CAPA" behoort het organiseren van informatie- en sensibilisatiecampagnes tot de opdracht van HUA. Dit betekent onder meer het formaliseren en het verspreiden van kennis over de problematiek en omtrent de methodes voor detectie van risicofactoren, preventie en interventie, kortom tools die het resultaat zijn van de onderzoeksprojecten.

Onderzoeksteam

  • 2004 - 2006: Universitaire faculteiten Notre-Dame de la Paix, vertegenwoordigd oor professor Nathalie Burnay en de Vakgroep Maatschappelijke Gezondheidskunde,  Universiteit Gent, vertegenwoordigd door professor Lutgart Braeckman en  De externe diensten  voor preventie en bescherming op het werk Attentia en Progecov.
  • 2007: Universitaire faculteiten Notre-Dame de la Paix en de Vakgroep Maatschappelijke Gezondheidskunde,  Universiteit Gent, De externe diensten voor preventie en bescherming op het werk Attentia en ARISTA.

Onderzoeksopzet

Het project Capa streeft een dubbel doel na: enerzijds het in kaart brengen via een enquête van stereotypen, verbonden aan de leeftijd en het identificeren van hun effecten op de professionele beslissingen van de werknemers en anderzijds, aan de hand van de bestaande wetenschappelijke literatuur deze vooroordelen nuanceren, bevestigen, ontkrachten en bestrijden.

Resultaten

Antwoord op de stereotypen betreffende de oudere werknemer (zie de brochure hieronder)

Vooroordelen zoals de fysieke problemen, het gebrek aan weerstand tegen stress of de vermindering van de autonomie in het werk vallen ons zwaar. Maar zijn ze gefundeerd ? En wat is hun impact op de beslissing die iemand neemt om vroegtijdig de arbeidsmarkt te verlaten ?

De brochure Antwoord op de stereotypen betreffende de oudere werknemer probeert op deze vragen een antwoord te geven. Enerzijds brengt ze via een enquête de leeftijdsgebonden stereotypen in kaart en anderzijds worden deze getoetst aan de bestaande wetenschappelijke literatuur.

Brochure Antwoord op de stereotypen betreffende de oudere werknemer
J. Malchaire*, N. Burnay*, L. Braeckman**, S. Lingier**
* Unité Hygiène et Physiologie du Travail, UCL
** Vakgroep Maatschappelijke Gezondheidkunde, UG

Hulpmiddelen om meer inzicht te krijgen in het ouder worden op het werk (zie de brochure hieronder)

Een kwalitatief luik met focusgroepen heeft mogelijk gemaakt om onze kennis te verdiepen door de analyses te vervolledigen die de schriftelijke bevraging aanleverde (2006). Deze methodologie stond een beter begrip toe van de bestaande professionele dynamiek tussen de generaties, in de dagdagelijkse praktijk van het bedrijf. Het resultaat van deze ontmoetingen is terug te vinden in deze nieuwe publicatie. De bedoeling van deze is om aan de lezers elementen voor te stellen om beter de problemen van het ouder worden op het werk te begrijpen, voornamelijk op het vlak van stress en depressie, opleiding van ouderen, maar ook om beter de redenen voor vervroegd vertrek te kennen.

Brochure Hulpmiddelen om meer inzicht te krijgen in het ouder worden op het werk
Prof Nathalie Burnay*, Prof Lutgart Braeckman**, Vicky De Windt**, Kathleen Van Hyfte**
* Faculté universitaire Notre-Dame de la Paix
** Vakgroep Maatschappelijke Gezondheidskunde, Universiteit Gent

Inventarisatie gemaakt van bestaande vragenlijsten

In de periode april tot einde september 2007 werd een inventarisatie gemaakt van bestaande vragenlijsten die focussen op 2 themata: psychosociale belasting op het werk (stress, depressie, ...) en musculo-skeletale aandoeningen op het werk.

Exclusieve vragenlijsten enkel gericht op oudere werknemers bestaan niet daarom is het resultaat een algemene inventaris geworden.

De database beschrijft per vragenlijst de naam van het instrument, de ontwikkelaar-auteur-uitgever, jaartal, de omschrijving, doelstelling, thema, doelgroep, taal, de manier van afname, de duur van afname, het aantal vragen, schalen, de verwerking, kostprijs en voorbeeldvragen.

De vragenlijsten kunnen een instrument zijn voor arbeidsgeneesheren, preventieadviseurs, werkgevers, Human Resource Management, vakbonden,... Door de beschrijving van de verschillende instrumenten kan men gericht een bepaalde vragenlijst gaan opzoeken.

Bibliografische databank

In de periode van januari 2006 tot juni 2008 werd een bibliografische databank aangelegd bestaande uit een tweehonderdtal referenties in verband met ouder worden op het werk.

De doelstelling van dit instrument is om gelijk wie, of men nu behoort tot de arbeidswereld of tot de wetenschappelijke wereld, toe te laten om op een vlugge manier literatuurreferenties te vinden over de eindeloopbaanproblematiek. Verschillende thema's zijn dan ook opgenomen, gaande van de veranderingen in werkomstandigheden, de fysieke en cognitieve achteruitgang, de organisatie van een professionele loopbaan, de ommekeer in politieke modellen, het management van eindeloopbaan, tot discriminatie op basis van leeftijd,...

Deze databank bestaat enerzijds uit literatuurreferenties om een tekst te kunnen identificeren (titel, auteur, uitgeverij, tijdschrift, aantal pagina's,...) volgens de gangbare refereerstijl, een lijst met trefwoorden om een gerichte zoektocht te houden (ongeveer 60 sleutelwoorden zijn opgenomen), anderzijds omvat de databank een samenvatting in het Frans en in het Nederlands.

Publicaties

Brochure Antwoord op de stereotypen betreffende de oudere werknemer
. Malchaire*, N. Burnay*, L. Braeckman**, S. Lingier**
* Unité Hygiène et Physiologie du Travail, UCL
** Vakgroep Maatschappelijke Gezondheidkunde, UG

Brochure Hulpmiddelen om meer inzicht te krijgen in het ouder worden op het werk
Prof Nathalie Burnay*, Prof Lutgart Braeckman**, Vicky De Windt**, Kathleen Van Hyfte**
* Faculté universitaire Notre-Dame de la Paix
** Vakgroep Maatschappelijke Gezondheidskunde, Universiteit Gent