1984 - Monografieën van ergonomische verwezenlijkingen

Hoofdthema

Ergonomie

DiOVA heeft een lange traditie van praktijkgericht onderzoek op het gebied van de ergonomie. In de jaren '60 is fundamenteel onderzoek gefinancierd. Het werd uitgevoerd door het departement industriële psychologie van de ULB. In de jaren '70 is onderzocht op welke manier ergonomische kennis zou kunnen doordringen tot op de werkvloer.

Vanaf de jaren '80 zijn initiatieven genomen om te sensibiliseren, ervaring op te doen met analysemethoden, praktijkgerichte publicaties te verspreiden en interventies op het terrein te ondersteunen.

Subthema

Sensibilisering voor ergonomie

Al van in de jaren '70 hebben de voorgangers van het huidige DiOVA zich ingezet om de ergonomie ook tot op de werkvloer te laten doordringen. Om het praktische nut van ergonomische toepassingen te illustreren is een sensibiliseringsprogramma opgestart. 

Er zijn monografieën opgesteld met concrete ergonomische verwezenlijkingen en er zijn videomontages gerealiseerd.  Deze fiche stelt de monografieën voor.

Timing

Afgewerkt 1982 - 1984

Opdrachtgever

Instituut voor Verbetering Arbeidsvoorwaarden (nu: DiOVA)

Onderzoeksteam

Hugo D'Hertefelt, Sim Moors, Dina Notte, Jan Van Gasse, Elisabeth Wendelen

Onderzoeksopzet

Het IVA wil aantonen dat ergonomische toepassingen mogelijk zijn zonder al te veel extra kosten. Het wil daartoe concrete voorbeelden van geslaagde projecten een ruime bekendheid geven.

De monografieën beschrijven waarom en hoe sommige ondernemingen tot ergonomische verbeteringen zijn gekomen.

Resultaten

Er zijn vijf monografieën gerealiseerd.

In een drukkerij zijn verschillende interventies volgens een uniform stramien beschreven: de vroegere situatie, de voorbereiding van de verandering, de nieuwe situatie en de resultaten van de verandering. De volgende verbeteringen zijn onder meer beschreven: tafels met verstelbare hoogte bij de filmmontage, een cabine met geluidsisolatie aan de rotatiepersen, heftafels voor het laden en afladen van stapels katernen en boeken, een mobiele dienwagen voor het onderhoudspersoneel.

In een telecommunicatiebedrijf zijn de verbeteringen aan één type werkpost beschreven. Het gaat om bedradingswerkposten. Daar leggen de werksters elektrische verbindingen tussen contactpunten met behulp van geïsoleerde koperdraad. Vroeger moest men veelal gebogen en rechtop werken. Na het in de hoogte verstelbaar en kantelbaar maken van het werkvlak kon men meer met een rechte rug en ook meer afwisselend zittend en staande werken.

In een ijzer-en staalonderneming is het globale beleid ter verbetering van de arbeidsomstandigheden uitvoerig uit de doeken gedaan. Als voorbeeld van een concrete verbetering is het ontwerpen en invoeren van nieuwe bedieningscabines beschreven.

Een andere monografie beschrijft de bouw van een nieuwe productievestiging voor de vervaardiging van blikken dozen. Het is een voorbeeld van hoe men van bij het ontwerp met een aantal menselijke factoren heeft rekening gehouden. In detail wordt ingegaan op de inplanting van de gebouwen, de klimaatbeheersing, de geluidsproblematiek, de arbeidstijdregeling in verband met het werken in ploegen, het omgaan door leidinggevenden en uitvoerenden met opleidingsprogramma's die in een andere taal (Engels) zijn opgesteld.

Een laatste monografie bevat een socio-technische benadering van het werk aan de console van een computergestuurde olieraffinaderij. Vanuit de olieraffinaderij als systeem en de automatische sturing ervan tracht men de mentale belasting van de stuurtaak en de beleving van de consoleoperator te begrijpen.

Alle monografieën zijn ruim geïllustreerd en voorzien van schema's zodat de lezer zich iets kan voorstellen van zowel de oude als de vernieuwde situatie.

Publicatie(s)

  • Notte, D., & Wendelen, E. (1982). Monografie over ergonomische verwezenlijkingen in een drukkerij. Brussel: IVA.
  • Van Gasse, J., & D'Hertefelt, H. (1982). Monografie over ergonomische verwezenlijkingen. Bedradingsposten in een bedrijf voor telecommunicatie. Brussel: IVA.
  • Notte, D. (1983). Monografie over ergonomische verwezenlijkingen in een ijzer-en staalonderneming. Brussel: IVA.
  • Moors, S. (1983). Monografie over ergonomische verwezenlijkingen. De bouw van een nieuwe productievestiging voor het vervaardigen van blikken dozen. Brussel: IVA.
  • Moors, S. & Van Gasse, J. (1984). Monografie over ergonomische verwezenlijkingen. Aan de console van een computergestuurde olieraffinaderij. Een socio-technische benadering. Brussel: IVA.

Bijkomende inlichtingen

Indien u meer informatie wenst over dit onderzoek of de publicaties, neem dan contact op met de Directie van het Onderzoek over de Verbetering van de Arbeidsomstandigheden (DIOVA), E. Blerotstraat 1 - 1070 Brussel, alain.piette@werk.belgie.be.