In 2024 werden er door de Arbeidsinspectie - Toezicht Welzijn op het Werk 14.207 inspecties uitgevoerd. Daarbij werden er 603 corrigerende adviezen en 9.744 schriftelijke waarschuwingen gegeven, 334 maatregelen opgelegd, 1.969 activiteiten stopgezet en 456 Pro Justitia’s (proces-verbaal tot vaststelling van overtreding) opgemaakt.
De Arbeidsinspectie - Toezicht Welzijn op het Werk neemt een dubbele maatschappelijke rol op:
- Maximaal de werkgevers ondersteunen om hun welzijnsbeleid te verbeteren
- Maar ook de rode lijnen in verband met veiligheid en gezondheid van werknemers bewaken en hiervoor indien nodig ingrijpen.
Ondersteuning voor uitbouwen welzijnsbeleid
De rechten en de plichten van de sociaal inspecteurs zijn beschreven in het Sociaal Strafwetboek.
Zo kunnen er inlichtingen en corrigerende adviezen gegeven worden over de meest doeltreffende manier om de verplichtingen uit de wetgeving in te vullen. Als er inbreuken zijn, dan zal de sociaal inspecteur daarvoor een waarschuwing geven.
In 2024 bestonden 79% van de opgestelde documenten uit corrigerende adviezen en schriftelijke waarschuwingen. Uit de cijfers blijkt duidelijk dat de hoeksteen van de werking van de Arbeidsinspectie - Toezicht Welzijn op het Werk eruit bestaat om de werkgevers te ondersteunen om hun welzijnsbeleid verder uit te bouwen.
Opleggen van maatregelen of stopzetting activiteit
Wanneer het gevaar voor de veiligheid of de gezondheid van de werknemers te groot is, dan kunnen de sociaal inspecteurs een maatregel opleggen of een activiteit stopzetten (zoals beschreven in art. 43-49 van het Sociaal Strafwetboek).
Dit zijn enkele typische risico’s waarvoor een sociaal inspecteur maatregelen oplegt of de activiteit kan stopzetten.
Risico’s op het vlak van veiligheid:
- Risico van vallen van hoogte
- Het risico dat een machine onbedoeld start en een werknemer ernstig verwondt. Om dit risico te vermijden, moet de werkgever een lock-out, tag-out en try-out systeem voorzien dat bepaalde apparatuur buiten werking stelt en de controle over het opnieuw in gebruik nemen bij de personen laat die bv. in die machines onderhoudswerkzaamheden uitvoeren of in de buurt er van werken.
- Het risico op verplettering door het ontbreken van de juiste ondersteuning van zware voorwerpen
- Het risico op botsing, door een gebrek aan scheiding tussen gemotoriseerd verkeer en voetgangers op de werf of het bedrijfsterrein
- Het risico om ledematen te verliezen, door het niet goed afschermen van bewegende delen waaraan die kunnen verwonden
- Risico op elektrocutie, door onoordeelkundig werken met complexere installaties, zoals elektrische installaties
Risico’s op het vlak van gezondheid:
Onoordeelkundige blootstelling aan stoffen en producten die de gezondheid ernstig kunnen schaden of aanleiding kunnen geven tot vroegtijdige sterfte, zoals:
- Asbest
- Kwartsstof
- Houtstof
- Dieselmotoremissies
- Lasrook
- Vluchtige organische componenten
- Zware metalen
- Diisocyanaten
Deze stoffen en producten werden vastgesteld in de PROBE-studie.
Welzijnsactoren binnen preventielandschap
Binnen het preventielandschap zijn er heel wat organen waar werkgevers een beroep op kunnen doen voor ondersteuning.
Dit kan bij externe diensten voor preventie en bescherming op het werk, maar evenzeer bij enkele instellingen van sectoren zelf zoals Constructiv in de bouwsector, Woodwize in de houtsector of PreventAgri in de landbouwsector.
Echter, bij zeer ernstige risico’s of zwaarwichtige overtredingen kan enkel de Arbeidsinspectie - Toezicht Welzijn op het Werk tussenkomen via opgelegde maatregelen, stopzettingen en Pro Justitia’s.