Rugpijn op het einde van de dag? Hoofdpijn? Ochtendstress? Een draagbare computer die altijd aan staat op de hoek van de tafel om snel te antwoorden op een mailtje terwijl u het avondmaal klaarmaakt en tegelijk het huiswerk van de kinderen in het oog houdt?
Komen deze situaties u bekend voor? Dit is de dagelijkse realiteit voor een groot aantal werknemers sinds twee jaar, de datum waarop COVID in ons leven is gekomen en onze manier van werken op zijn kop heeft gezet. Het voltijds verplicht telewerk was immers één van de belangrijkste maatregelen in de strijd tegen het virus. Maar voor vele werknemers is deze verandering gepaard gegaan met verscheidene moeilijkheden.
Zeer snel na het begin van de crisis werd aan de FOD Werkgelegenheid gevraagd om aanbevelingen te schrijven voor telewerkers. Als Europees ergonoom heeft Alain Piette de informatie verzameld en teksten opgesteld die werden opgenomen in het Thema Coronavirus op de website van de FOD Werkgelegenheid.
"Verscheidene risico's in verband met telewerk werden geïdentificeerd", legt Alain Piette uit. "Er zijn de psychosociale risico's (PSR), zoals isolement, stress met betrekking tot de doelstellingen, demotivatie", maar ook musculoskeletale aandoeningen (MSA) die te maken hebben met de werkhouding en met het zittend leven, zoals rugpijn, tendinitis... en tenslotte de grens tussen het beroepsleven en het privéleven die steeds onduidelijker wordt".
Aanpassing van de websites
De thema's MSA en PSR van de site BeSWIC, alsook de website van de FOD Werkgelegenheid, bevatten al veel informatie en tools inzake preventie. Eerst leek het niet nuttig om een specifiek thema te ontwikkelen in verband met telewerk. "Maar de verlenging van de COVID-crisis en de opeenvolgende golven bleven ervoor zorgen dat telewerk verplicht of sterk aanbevolen bleef, wat de problemen inzake welzijn op het werk heeft versterkt", stelt Alain Piette vast. "Wij hebben zeer veel vragen ontvangen. Het was duidelijk geworden dat er in verband met telewerk, een vóór en na de COVID-crisis zou zijn. In het tweede semester 2020 hebben wij dus beslist om een nieuw thema te realiseren dat aan telewerk gewijd is op BeSWIC.
Dit nieuwe thema omvat meer dan 30 bladzijden informatie gegroepeerd in verschillende hoofdstukken:
- Definitie en wetgeving
- Telewerk en New way of working (NWOW)
- Aanbevelingen voor de telewerker
- Aanbevelingen voor de werkgever
- Management op afstand
- Fysieke aandoeningen (MSA, beeldschermwerk)
- Mentale aandoeningen (PSR)
- Combinatie van privé- en beroepsleven
- Impact van de COVID-crisis op het telewerk
Antwoord op een behoefte
Deze pagina's geven een antwoord op de vragen die wij hebben ontvangen", verklaart Alain Piette. "Zowel de werkgevers als de werknemers of de managers vroegen cijfers, uitleg over het wettelijk kader, maar ook aanbevelingen over de uitvoering van telewerk in de ondernemingen.
De link met de voornaamste risico's werd gelegd doorheen de andere thema's van BeSwic (PSR, MSA, Ergonomie...). Het was ook belangrijk te spreken over de combinatie van privé- en beroepsleven en uiteraard over de globale impact van de COVID-crisis.
Deze pagina's, volledig geschreven door de medewerkers van de Algemene Directie Humanisering van de Arbeid, zijn aangevuld met links naar publicaties, tools, sensibiliseringsmateriaal van de FOD Werkgelegenheid maar ook andere belangrijke bronnen zoals Eurofound, EU-OSHA, IAO...
Officiële start
Dit nieuwe thema werd officieel opgestart in aanwezigheid van de minister van Economie en van Werk, tijdens twee webinars die werden georganiseerd in maart 2021. Het werd vervolgens ruim verspreid langs de communicatiekanalen van de FOD Werkgelegenheid (newsletter, sociale netwerken, webinars en conferenties...).
Telewerk is voortaan verankerd in vele organisaties en ondernemingen, net als bij de FOD Werkgelegenheid. "Vanaf nu zullen we meer er meer moeten spreken over hybride werken waarbij werken in de kantoren van de werkgever wordt afgewisseld met telewerk, dat meestal thuis plaatsvindt", besluit Alain Piette. "Dit gaat een impact hebben op de arbeidsorganisatie van iedereen, organisatie die, op haar beurt, moet worden aangepast om de risico's in verband met telewerk te voorkomen."