In 1919, vlak na de Eerste Wereldoorlog, hebben negen landen, waaronder België, de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) gesticht, waarbij ze het belang erkenden van de sociale rechtvaardigheid om te zorgen voor de vrede en de veiligheid. Honderd jaar later was België, met inbegrip van onze FOD, opnieuw aanwezig om de honderdste verjaardag van de Organisatie te vieren.
Om deze verjaardag te herdenken heeft de Belgische vice-eerste minister en minister van Werk, Kris Peeters, een evenement georganiseerd op 7 mei 2019. De IAO-ploeg van onze FOD, ondersteund door de Directie van de communicatie, heeft bijgedragen tot de voorbereiding van dit evenement, evenals het Bureau van de IAO voor de Europese Unie en de landen van de Benelux, onder leiding van onze oud-collega, Lieve Verboven.
De Belgische vieringen ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van de IAO hebben zo'n 200 deelnemers samengebracht in een volle Résidence Palace.
De toekomst van de arbeid in het centrum van de festiviteiten
Het hoofdthema van dit evenement ging over de toekomst van de arbeid. Het initiatief in verband met de toekomst van de arbeid, hoeksteen van de activiteiten van de honderdste verjaardag van de IAO, werd gelanceerd door de IAO in 2015. Dit initiatief bestond uit verscheidene etappes waaraan België actief heeft deelgenomen.
In de loop van de eerste etappe van het initiatief hebben meer dan 110 Lidstaten, waaronder België, tripartiete dialogen georganiseerd over de toekomst van de arbeid, gestructureerd rond de vier conversaties van het eeuwfeest. Deze conversaties werden voorgesteld door de Directeur-generaal van de IAO, Guy Ryder: arbeid en maatschappij, waardig werk voor iedereen, organisatie van de arbeid en van de productie, beheer van de arbeid. Onze FOD had dan in maart 2016 een tripartiet seminarie georganiseerd over deze kwesties.
De tweede etappe van het initiatief is begonnen met de lancering van de werkzaamheden van de Wereldcommissie over de toekomst van het werk, die haar verslag "Werken om te bouwen aan een betere toekomst" heeft uitgebracht in januari 2019. Dit had als ambitie om de dringende veranderingen aan te tonen waarmee de arbeidswereld wordt geconfronteerd en om ideeën voor te leggen over de manier waarop deze transformaties moeten worden beheerd en benut.
De toekomst is het resultaat van onze keuzes
In de loop van de derde etappe van het initiatief heeft de IAO haar Lidstaten aangemoedigd om evenementen te organiseren in verband met de honderdste verjaardag en om in dit kader het verslag te onderzoeken van de Wereldcommissie teneinde hun deelname aan de 108ste zitting van de Internationale Arbeidsconferentie in juni 2019 voor te bereiden. België heeft deze oproep beantwoord door de eeuwfeestzitting van 7 mei 2019 te organiseren en door de sociale partners bij dit evenement te betrekken.
Tijdens dit evenement hebben belangrijke Belgische en internationale personaliteiten hun visie op de arbeid in de toekomst uiteengezet.
De Directeur-generaal van de IAO, Guy Ryder, was aanwezig en heeft de bijzondere rol toegejuicht die België sinds het begin heeft gespeeld als stichtend lid van de IAO en voortdurend voorstander van zijn mandaat en van zijn normatief systeem. Hij heeft eveneens de buitengewone resultaten naar voren gebracht die werden behaald door ons systeem van sociale dialoog, van collectieve onderhandeling en van sociale bescherming.
Jeremias Prassl, Professor of Law, University of Oxford, heeft ook zijn visie bekendgemaakt van de toekomst van de arbeid en hij heeft erop gewezen dat er niet "een toekomst" is, maar dat deze afhangt van de keuzes die men maakt. Verder heeft hij aandacht besteed aan bepaalde basisrechten voor iedereen, aan innovatie en samenwerking.
Vervolgens hebben twee debatten plaatsgevonden over verscheidene centrale thema's voor de toekomst van de arbeid, die worden geïdentificeerd in het verslag van de Wereldcommissie over de toekomst van het werk, met name:
- De nieuwe arbeidsvormen, waaronder de platformeconomie;
- De digitalisering;
- De versterking van de sociale dialoog;
- De sociale bescherming voor iedereen;
- Het creëren van een universele waarborg voor de werknemers waarin de fundamentele rechten op arbeid zijn opgenomen, evenals een fatsoenlijk loon, grenzen aan de arbeidstijd en veilige en gezonde arbeidsplaatsen;
- Levenslang leren;
- Gendergelijkheid
Een eerste internationaal debat heeft plaatsgevonden in aanwezigheid van Luc Cortebeeck (ACV, oud-voorzitter van de Raad van bestuur van het IAB en lid van de Wereldcommissie over de toekomst van het werk), Jitse Groen (CEO Take Away) en Mthunzi Mdwaba (ondervoorzitter werkgever van de Raad van bestuur van het IAB en lid van de Wereldcommissie over de toekomst van het werk). Vervolgens was het de beurt van de Belgische sociale partners, vertegenwoordigd door Kris De Meester (VBO), Jan Denys (Randstad), Marc Leemans (ACV) en Robert Verteneuil (ABVV), om hun visie uiteen te zetten.
Om de debatten te animeren werden enkele video's getoond die in Brussel werden gedraaid bij voorbijgangers, waarin men aan de mensen vroeg wat zij van de toekomst en van de veranderingen van de arbeidswereld verwachten en of zij de IAO kennen. De laatste video ging over interviews van gerenommeerde sociale partners over de realisaties en de toekomst van de IAO. De vice-eerste minister en minister van Werk, Kris Peeters, heeft de feestelijkheden afgesloten.
De Koning in Genève
De internationale Arbeidsconferentie in juni, jaarlijkse tripartiete afspraak van alle actoren van de arbeidswereld, was ongetwijfeld het orgelpunt van het eeuwfeest. Talloze Staats- en regeringshoofden hebben de gebeurtenis gemarkeerd met hun bezoek. Voor de Belgische delegatie, onder leiding van Paul Soete (oud-directeur van Agoria) en onze ambassadeur bij de IAO, Geert Muylle, was het een grote eer om deel te nemen aan het bezoek van Koning Philippe, vergezeld door de minister van Werk, Kris Peeters, en door de voorzitter van de FOD Werkgelegenheid, Geert De Poorter. Zijne majesteit heeft onze gehechtheid aan de IAO in herinnering gebracht, de oudste instelling van het VN-systeem, en de rol die talloze Belgen in de Organisatie hebben gespeeld.
Buiten de plenaire van de Conferentie die Staats- en regeringshoofden heeft ontvangen, heeft onze delegatie, aan de kant van de FOD vertegenwoordigd door Theo Buelens, Jori Cornand, Valérie Poucet, ELise Lizin, Tom Bevers en Thérès Boutsen (die ons in Genève vertegenwoordigt), lange uren gewerkt om resultaten te verkrijgen die een honderdste verjaardag waardig zijn.
Het hoogtepunt van het initiatief in verband met de toekomst van de arbeid was het aannemen van de Eeuwfeestverklaring van de IAO over de toekomst van de arbeid die richting geeft aan de toekomst van de Organisatie en de toekomst van de arbeid. België heeft actief deelgenomen aan de werkzaamheden, door het idee te steunen dat het eeuwfeest de gelegenheid moest zijn om de vroegere realisaties van de Organisatie te vieren maar eveneens om zich met optimisme naar de toekomst te richten. Wij hebben de nadruk gelegd op de klimaatverandering, de vermindering van informele arbeid en de realisatie van de gendergelijkheid onder de uitdagingen die moeten worden aangegaan. Andere elementen werden naar voren gebracht:
- De rol van de technologie van morgen ten dienste van waardig werk en van de duurzame ondernemingen;
- De normatieve rol van de IAO;
- De tripartiete benadering waarbij een beroep wordt gedaan op de sociale dialoog en op de collectieve onderhandelingen, onder meer in het kader van de arbeidsmarkten "zonder grenzen", zoals de bevoorradingsketens of de platformeconomie;
- De rechten op levenslang leren en sociale bescherming;
- De bescherming tegen geweld en discriminatie op het werk.
Samen met de andere landen van de EU heeft België sterk gepleit opdat veiligheid en gezondheid op het werk zou worden erkend als fundamenteel recht, maar wat dit betreft werd geen definitieve beslissing genomen.
Een verdrag en een aanbeveling ter bestrijding van geweld en pesterijen op het werk
Een andere belangrijke realisatie van het eeuwfeest van de IAO was het aannemen van een verdrag en van een aanbeveling ter bestrijding van geweld en pesterijen op het werk door de Internationale Arbeidsconferentie. België, vertegenwoordigd door onze FOD en het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen, heeft hierbij een belangrijke rol gespeeld. Wij hebben onze standpunten actief verdedigd met als doel om te komen tot een verdrag dat de slachtoffers het beste beschermt en dat kan worden bekrachtigd voor het grootste aantal Staten. Wij hebben de nadruk gelegd op de componenten die noodzakelijk zijn voor een beleid tegen geweld en pesterijen, namelijk:
- Het invoeren van een preventiebeleid op de arbeidsplaats;
- Een ondernemingscultuur gebaseerd op wederzijds respect;
- De invloed van de risicofactoren in verband met de arbeidsorganisatie en het beheer van de human ressources;
- Vertrouwelijke, informele en veilige signalementsprocedures;
- De erkenning van de gevolgen van huiselijk geweld voor de arbeidswereld;
- De betrokkenheid van de sociale partners.